Distraksiyon, ortopedi ve travmatolojide kemik dokusunun kontrollü şekilde uzatılması veya deformitelerin düzeltilmesi için kullanılan cerrahi bir tekniktir. Bu yöntem, vücudun doğal iyileşme mekanizmalarını harekete geçirerek kemik ve yumuşak dokularda yeniden yapılanma sağlar.
Distraksiyon Osteogenezi Nedir?
Distraksiyon osteogenezi, kemiğin cerrahi olarak kesildikten sonra yavaşça birbirinden uzaklaştırılması prensibine dayanır. Bu süreçte kemik uçları arasında yeni kemik dokusu oluşur. İki temel aşamadan oluşur: Latans dönemi (5-7 gün) ve distraksiyon fazı (günde 1 mm uzatma).
Başlıca Uygulama Alanları
- Uzuv Uzatma: Konjenital kısalıklar veya travma sonrası eşitsizliklerde
- Deformite Düzeltme: Tibia vara gibi açısal bozuklukların tedavisi
- Kemik Defektleri: Tümör rezeksiyonu sonrası oluşan kayıpların giderilmesi
- Çene Cerrahisi: Mikrognati (küçük çene) tedavisi
Distraktör Cihazı Türleri
- Eksternal Fiksatörler (İlizarov): Kemiğe percutan yerleştirilen tellerle bağlı halkalı sistem
- İntramedüller Çiviler: Kemik içine yerleştirilen ve manyetik/uzaktan kumandalı uzayan implantlar
- Mandibular Distraktörler: Çene kemiklerine özel tasarlanmış cihazlar
Operasyon Süreci
Cerrahi işlem genel anestezi altında gerçekleştirilir. Kemikte osteotomi (kontrollü kesi) yapıldıktan sonra distraktör cihazı yerleştirilir. Hastalar genellikle 3-5 gün hastanede kalır. Distraksiyon fazı başladığında hasta veya ailesi günde 0.25-1 mm’lik 4 seanslık uzatma yapar.
İyileşme ve Konsolidasyon
Uzatma tamamlandıktan sonra kemik dokusunun olgunlaşması için 2-6 aylık konsolidasyon dönemi gerekir. Bu süreçte:
- Haftalık radyografik kontrollerle yeni kemik formasyonu izlenir
- Fizik tedavi ile eklem hareket açıklığı korunur
- Distraktör çıkarıldıktan sonra 4-6 hafta kısmi yük verme önerilir
Olası Komplikasyonlar
- Enfeksiyon: Eksternal fiksatör pin yerlerinde %30’a varan oranlarda
- Eklem Kontraktürleri: Özellikle diz ve ayak bileğinde hareket kısıtlılığı
- Aks kayması: Uzatma ekseninde sapmalar
- Sinir hasarı: Peroneal sinir sıkışması
Hasta Uyumu ve Yaşam Kalitesi
Tedavi sürecinde hastaların dikkat etmesi gerekenler:
- Pin bakımı için günlük antiseptik solüsyonlarla temizlik
- Uzatma protokolünün aksatılmadan uygulanması
- Sigara kullanımının bırakılması (kaynama gecikmesi riski)
- Düzenli fizyoterapi seanslarına katılım
Alternatif Yöntemlerle Karşılaştırma
- Greftleme: Avasküler nekroz ve enfeksiyon riski daha yüksek
- Protez: Genç hastalarda uzun dönemde revizyon gereksinimi
- Kısalık kabulü: Fonksiyonel kısıtlılık ve postür bozuklukları
Güncel Gelişmeler
- Akıllı Distraktörler: Uzama miktarını otomatik ayarlayan sensörlü sistemler
- Biyolojik Ajanlar: PRP ve kemik morfojenik proteinlerle iyileşmenin hızlandırılması
- 3B Planlama: Hasta özelinde üretilen kılavuz plakalarla cerrahi doğruluğun artırılması
