Kortizon tedavisi, romatizmal hastalıklar, alerjik reaksiyonlar ve otoimmün bozukluklar gibi pek çok durumda kullanılan etkili bir tedavi yöntemidir. Ancak uzun süreli kullanımda kilo alımı, kan şekeri yükselmesi ve kemik erimesi gibi yan etkiler ortaya çıkabilir. Bu nedenle kortizon kullanan hastaların beslenme düzenine özen göstermesi ve "kortizon diyeti" uygulaması önerilir.
Kortizon Diyetinin Amacı Nedir?
Kortizon, vücutta su ve tuz tutulumunu artırarak ödem oluşumuna yol açabilir. Ayrıca iştah artışına bağlı kontrolsüz kilo alımı ve insülin direnci gelişebilir. Diyetin temel amacı; tuz alımını sınırlamak, kan şekerini dengede tutmak ve kemik sağlığını koruyucu besinler tüketmektir.
Kortizon Diyeti Süresini Belirleyen Faktörler
Diyetin ne kadar süreceği, hastanın tedavi protokolüne ve bireysel özelliklerine göre değişir.
- Tedavi Süresi: 1-2 haftalık kısa süreli kortizon kullanımlarında diyet, tedavi bitimine kadar devam eder. Kronik hastalıklarda aylarca süren tedavilerde ise diyet uzatılabilir.
- Doza Bağlı Değişim: Yüksek doz (günde 20 mg üzeri prednizon) alanlarda diyet daha katı ve uzun süreli planlanır.
- Hastanın Mevcut Sağlık Durumu: Diyabet, hipertansiyon veya osteoporoz gibi ek hastalıkları olanlarda diyet süresi uzayabilir.
Kortizon Diyetinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Tuz Tüketimi: Günlük tuz alımı 3-5 gramı geçmemelidir. Salamura ürünler, hazır çorbalar ve cips gibi işlenmiş gıdalardan kaçınılmalı.
- Şeker ve Karbonhidratlar: Basit şekerler yerine tam tahıllı ürünler tercih edilmeli. Kan şekerini dengelemek için öğünler sık ve küçük porsiyonlar halinde olmalı.
- Protein Kaynakları: Kemik ve kas sağlığı için yumurta, balık ve baklagiller düzenli tüketilmeli.
- Kalsiyum ve D Vitamini: Kemik erimesini önlemek için günde 1000-1200 mg kalsiyum (süt ürünleri, yeşil yapraklı sebzeler) ve D vitamini takviyesi alınmalı.
Diyet Süreci Nasıl İlerler?
Kortizon tedavisi başlar başlamaz diyete başlanmalı ve tedavi dozu azaltılırken beslenme planı da yeniden düzenlenmelidir. Tedavi bittikten sonraki 2-4 hafta boyunca diyete devam edilmesi, vücudun normale dönmesine yardımcı olur. Ancak uzun süreli kortizon kullananlarda diyetin 6 aya kadar uzatılması gerekebilir.
Diyet Sonrası Süreç
Tedavi ve diyet tamamlandığında, hastanın kan değerleri ve kemik yoğunluğu kontrol edilir. Kan şekeri, tansiyon ve kilo gibi parametreler normale dönmüşse diyet yavaşça sonlandırılır. Ancak sağlıklı beslenme alışkanlıklarının sürdürülmesi genel sağlık için önemlidir.
Doktor ve Diyetisyen İş Birliği Neden Önemli?
Kortizon diyeti kişiye özel planlanmalıdır. Dahiliye uzmanı ve diyetisyenin birlikte çalışmasıyla;
- İlaç dozuna göre beslenme programı ayarlanır.
- Olası elektrolit dengesizlikleri (potasyum düşüklüğü gibi) önlenir.
- Kemik tarama testleri ile diyetin etkinliği değerlendirilir.