Hemoglobin elektroforezi, kandaki hemoglobin tiplerinin analiz edilerek talasemi, orak hücreli anemi gibi kalıtsal kan hastalıklarının teşhisinde kullanılan bir laboratuvar yöntemidir. Bu test, hemoglobin moleküllerinin elektriksel yük ve boyut farklılıklarına göre ayrıştırılması prensibiyle çalışır. İşte sürecin detayları:

Test Öncesi Hazırlık
Hemoglobin elektroforezi için özel bir hazırlık gerekmez. Ancak hastanın son bir ayda kan nakli yaptırmamış olması önemlidir, çünkü nakledilen kan yanlış sonuçlara yol açabilir. Test öncesinde doktorunuzun kullandığınız ilaçlar hakkında bilgilendirilmesi gerekebilir.

Kan Örneği Alımı
Kolunuzdaki bir toplardamardan alınan kan örneği, EDTA’lı (antikoagülanlı) bir tüpe konularak laboratuvara gönderilir. Çocuklarda topuk veya parmak ucu delinerek de örnek alınabilir. İşlem genellikle birkaç dakika sürer ve minimal rahatsızlık hissi oluşturur.

Laboratuvar Aşaması
Laboratuvarda kan örneği santrifüj edilerek alyuvarlar ayrıştırılır. Alyuvarların içindeki hemoglobin, özel kimyasallarla parçalanarak serbest hale getirilir. Elde edilen hemoglobin çözeltisi, jel veya selüloz asetat zar gibi bir ortama yerleştirilir.

Elektroforez İşlemi
Elektroforez cihazında, hemoglobin örnekleri elektrik akımına maruz bırakılır. Normal hemoglobin (HbA), anormal hemoglobinlerden (HbS, HbC) farklı hızda hareket eder. Bu hareket farkı, bantlar halinde görüntülenir ve her hemoglobin tipinin yüzdesi ölçülür.

Sonuçların Yorumlanması

• Normal Değerler: Yetişkinlerde HbA (%95-98), HbA2 (%1,5-3,5) ve HbF (%0-1) görülür.
• Anormal Profil: HbS veya HbC varlığı orak hücreli anemiye, HbA2 yüksekliği talasemi taşıyıcılığına işaret edebilir.
• Yenidoğan Taraması: HbF yüksekliği doğumda normaldir, ancak 6 aydan sonra azalmalıdır.

Testin Önemi ve Kullanım Alanları
Bu test, özellikle akraba evliliği olan çiftlerde taşıyıcılık taraması, anemisi olan hastalarda altta yatan genetik nedenlerin araştırılması ve yenidoğanlarda kalıtsal hastalıkların erken teşhisi için kritiktir.

Sık Sorulan Sorular

• Testin Riskleri Var mı? Kan alımına bağlı hafif morluk veya baş dönmesi dışında risk yoktur.
• Sonuçlar Ne Zaman Çıkar? Laboratuvara bağlı olarak 3-7 iş günü içinde raporlanır.
• Çocuklara Uygulanabilir mi? Evet, her yaş grubunda güvenle yapılır.

Hemoglobin elektroforezi, doğru teşhis ve tedavi planlaması için vazgeçilmez bir tanı aracıdır. Sonuçlarınızı mutlaka hematoloji uzmanı ile değerlendirin.