Yumurta dondurma (oosit kriyoprezervasyonu), kadınların doğurganlığını korumak için geliştirilen tıbbi bir yöntemdir. Bu işlemde, yumurtalıklardan alınan olgun yumurtalar dondurularak ileriki yıllarda kullanılmak üzere saklanır. Özellikle kanser tedavisi görecek kadınlar, geç yaşta anne olmayı planlayanlar veya aile öyküsünde erken menopoz bulunanlar için kritik bir seçenektir.

Kimler İçin Uygundur?
Yumurta dondurma işlemi, tıbbi zorunluluklar veya kişisel tercihler nedeniyle gebeliği erteleyen kadınlara önerilir. Kanser tedavisi (kemoterapi/radyoterapi) görecek hastalar, endometriozis gibi yumurtalık rezervini tehdit eden rahatsızlıkları olanlar, 35 yaş altında düşük yumurtalık rezervi saptananlar ve kariyer planları nedeniyle çocuk sahibi olmayı erteleyenler bu yöntemden faydalanabilir. Türkiye’de Sağlık Bakanlığı, evli olmayan kadınlara da yumurta dondurma izni vermektedir.

Süreç Nasıl İşler?

1. Yumurtalıkların Uyarılması: Adetin 2-3. günü başlayan enjeksiyonlarla yumurtalıklar 10-12 gün süreyle uyarılır. Bu dönemde ultrason ve kan testleriyle takip yapılır.
2. Yumurta Toplama (OPU): Yumurtalar olgunlaştığında, hafif anestezi altında vajinal yoldan ultrason eşliğinde toplanır. İşlem 15-20 dakika sürer.
3. Dondurma Tekniği: Vitrifikasyon adı verilen hızlı dondurma yöntemiyle yumurtalar -196°C’de sıvı azot içinde saklanır. Bu teknik, hücre hasarını en aza indirir.

Başarı Oranları ve Etkileyen Faktörler
Başarı, dondurma sırasındaki kadın yaşına bağlıdır. 35 yaş altında dondurulan yumurtalarda canlı doğum oranı %40-50 iken, 40 yaş üstünde bu oran %15’e düşer. Çözme sonrası yumurta sağkalımı %80-90, döllenme oranı ise %70-75’tir. Embriyo gelişimi sağlandığında, tek bir transferle gebelik şansı %30-45 arasında değişir.

Riskler ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

• OHSS (Yumurtalık Hiperstimülasyon Sendromu): Enjeksiyonlara bağlı karın ağrısı ve şişlik görülebilir.
• Enfeksiyon: OPU sonrası nadiren pelvik enfeksiyon gelişebilir.
• Psikolojik Etkiler: Süreç hormon dalgalanmalarına bağlı duygusal hassasiyet yaratabilir.
  Saklama süresi Türkiye’de 5 yılla sınırlıdır, ancak tıbbi gereklilik halinde uzatılabilir.

Maliyet ve Yasal Çerçeve
Türkiye’de ortalama maliyet 15.000-25.000 TL arasındadır. Kamu hastanelerinde onkoloji hastaları için ücretsiz uygulanabilir. Yönetmeliklere göre, evli kadınlar yumurtalarını kullanırken eşlerinin noter onaylı izni gereklidir. Bekar kadınlar ise yumurtalarını doğrudan kullanma hakkına sahiptir.

Sonuç Yerine
Yumurta dondurma, modern tıbbın doğurganlığı korumadaki en güçlü silahlarından biridir. Ancak kesin bir garanti sunmaz. Bu nedenle süreç öncesi kapsamlı bir değerlendirme için üreme sağlığı uzmanıyla görüşmek hayati önem taşır.