Mide kanseri, dünya genelinde en sık görülen kanser türlerinden biridir ve genetik yatkınlık dahil birçok faktörle ilişkilendirilir. Bu yazıda, mide kanserinin genetik kökenlerini, diğer risk faktörlerini ve korunma yöntemlerini detaylı bir şekilde ele alacağız.

Mide Kanseri ve Genetik İlişkisi
Mide kanserinin yaklaşık %10’u kalıtsal genetik mutasyonlarla ilişkilidir. Ailesinde mide kanseri öyküsü olan bireylerde risk, genel popülasyona göre 2-3 kat daha yüksektir. Özellikle CDH1 gen mutasyonu, kalıtsal diffüz mide kanseri sendromuna (HDGC) yol açarak yaşam boyu mide kanseri riskini %80’e kadar artırır. BRCA1 ve BRCA2 gibi meme kanseri ile ilişkili genlerdeki mutasyonlar da mide kanseri riskini artırabilir.

Aile Öyküsünün Rolü
Birinci derece akrabalarda (anne, baba, kardeş) mide kanseri teşhisi varsa, kişinin riski belirgin şekilde artar. Bu durumda düzenli endoskopik takip önerilir. Ayrıca Lynch sendromu gibi kalıtsal kanser sendromları, mide kanseri ile birlikte kolon ve rahim kanseri riskini de yükseltir.

Diğer Önemli Risk Faktörleri
Genetik yatkınlık dışında çevresel ve yaşam tarzına bağlı faktörler de mide kanseri gelişiminde kritik rol oynar:

• Helicobacter pylori Enfeksiyonu: Bu bakterinin kronik enfeksiyonu, mide mukozasında iltihaplanmaya ve kanser öncüsü lezyonlara neden olabilir.
• Beslenme Alışkanlıkları: Aşırı tuzlu, füme veya işlenmiş gıda tüketimi riski artırırken, taze meyve-sebze tüketimi koruyucu etki gösterir.
• Sigara ve Alkol Kullanımı: Sigara içenlerde mide kanseri riski 2 kat, aşırı alkol tüketenlerde ise 1.5 kat daha yüksektir.
• Obezite ve Reflü: Uzun süreli asit reflüsü, Barrett özofagusu ve mide kanseri riskini yükseltebilir.

Genetik Testler ve Önleyici Yaklaşımlar
Ailesel kanser sendromu şüphesi olan bireylerde genetik testler önerilir. CDH1 mutasyonu taşıyıcılarına profilaktik (koruyucu) mide ameliyatı tavsiye edilebilir. Düzenli endoskopik taramalar ise erken lezyonların tespitinde hayati önem taşır.

Korunma Stratejileri

• Helicobacter pylori Tedavisi: Enfeksiyonun erken teşhis ve tedavisi ile risk azaltılabilir.
• Dengeli Beslenme: Turunçgiller, brokoli ve yeşil çay gibi antioksidan zengini besinler tüketilmeli.
• Tütün Ürünlerinden Kaçınma: Sigara ve alkolün bırakılması riski belirgin şekilde düşürür.
• Fiziksel Aktivite: Haftada 150 dakika orta tempolu egzersiz, obezite ve ilişkili riskleri azaltır.

Sonuç
Mide kanseri, hem genetik hem de çevresel faktörlerin birleşimiyle ortaya çıkan kompleks bir hastalıktır. Yüksek risk grubundaki bireylerin düzenli tarama programlarına katılması ve sağlıklı yaşam alışkanlıkları edinmesi, hastalığın önlenmesinde anahtar rol oynar.