Kalp kapakçığı ameliyatı, hasarlı veya işlevini yitirmiş kalp kapaklarının onarılması veya değiştirilmesi için uygulanan cerrahi bir prosedürdür. Mitral, aortik, triküspid veya pulmoner kapaklarda oluşan darlık (stenoz) veya yetmezlik (regürjitasyon) gibi sorunlar, kalbin pompalama verimliliğini ciddi şekilde bozabilir. Bu ameliyat, yaşam kalitesini artırmak ve kalp yetmezliği gibi komplikasyonları önlemek için kritik öneme sahiptir.
Kalp Kapak Problemleri Ne Zaman Ameliyat Gerektirir?
- Şiddetli Kapak Darlığı: Aort kapağı açıklığının 1.0 cm²’nin altına düşmesi
- Ciddi Kapak Yetmezliği: Geriye kaçan kan hacminin sol ventrikül fonksiyonlarını bozması
- Semptomatik Hastalar: Nefes darlığı, göğüs ağrısı veya bayılma gibi şikayetlerin varlığı
- Kalp Büyümesi: Ekokardiyografide sol ventrikül çapının 55 mm’yi aşması
- Fonksiyon Kaybı: EF (ejeksiyon fraksiyonu) değerinin %50’nin altına inmesi
Ameliyat Türleri ve Teknikleri
-
Kapak Onarımı (Reparasyon):
- Anüloplasti: Genişlemiş kapağı daraltmak için destek halkası yerleştirilmesi
- Liflerin Kısaltılması: Sarkık kapak yapraklarının dikilerek güçlendirilmesi
- Balon Valvüloplasti: Darlık olan kapaklarda kateterle genişletme (özellikle pulmoner kapakta)
-
Kapak Değişimi (Replasman):
- Mekanik Kapak: Karbon alaşımlı yapay kapak (ömür boyu kan sulandırıcı kullanımı gerektirir)
- Biyolojik Kapak: Domuz/bovin kaynaklı doku kapak (10-15 yıl ömürlü, antikoagülan gerekmez)
- Ross Prosedürü: Hastanın kendi pulmoner kapağının aort pozisyonuna taşınması
Cerrahi Yaklaşımlar
- Açık Kalp Cerrahisi: Sternotomi (göğüs kemiği kesisi) ile tam erişim
- Minimal İnvaziv Cerrahi: 5-7 cm’lik mini torakotomi (küçük kaburga kesisi)
- Robotik Cerrahi: 3D görüntüleme eşliğinde 1-2 cm’lik portlardan müdahale
- TAVI (Transkateter Aort Kapak İmplantasyonu): Kasıktan kateterle stentli kapak yerleştirilmesi
Ameliyat Öncesi Hazırlık Süreci
- Kardiyak Değerlendirme: Ekokardiyografi, koroner anjiyografi, akciğer fonksiyon testleri
- Kan Sulandırıcı Düzenlemesi: Warfarin’in 5 gün önce kesilip heparinizasyona geçilmesi
- Enfeksiyon Kontrolü: Ameliyat öncesi antibiyotik profilaksisi
- Hasta Eğitimi: Solunum egzersizleri ve mobilizasyon planının anlatılması
Riskler ve Komplikasyonlar
- Erken Dönem: Kanama (%3-5), enfeksiyon (%1-2), inme (%1-3)
- Geç Dönem: Kapak trombozu, protez endotokarditi, hemoliz
- Mekanik Kapaklarda: Yıllık %1-3 mekanik komplikasyon riski
- Biyolojik Kapaklarda: 10 yıl içinde %50 yeniden ameliyat ihtiyacı
Ameliyat Sonrası İyileşme Süreci
- Yoğun Bakım: 24-48 saat solunum desteği ve hemodinamik takip
- Hastane Yatışı: Ortalama 5-7 gün
- Rehabilitasyon: 6 hafta kardiyak rehab programı (kademeli egzersiz)
- Kontroller: 1. ay, 3. ay ve 6. aylık ekokardiyografi takipleri
Yaşam Tarzı Değişiklikleri
- Mekanik Kapak Kullananlar: INR değerini 2.5-3.5 arasında tutmak için düzenli kan testi
- Fiziksel Aktivite: Ağır kaldırmama ve kontakt sporlardan kaçınma
- Diş Hijyeni: Diş tedavilerinde endokardit profilaksisi
- Beslenme: K vitamini içeren gıdaların (ıspanak, brokoli) dengeli tüketimi
Teknolojik Gelişmeler ve Gelecek
- Antikoagülansız Mekanik Kapaklar: Karbon nanotüp kaplamalı yeni nesil protezler
- Kateterle Mitral Kapak Onarımı (MitraClip): Yüksek riskli hastalarda minimal invaziv çözüm
- 3D Biyobaskı: Hastanın kendi hücrelerinden üretilen kişiselleştirilmiş kapaklar
Kalp kapak cerrahisi sonrası hastaların %85’inde semptomlarda belirgin düzelme görülür. Başarı oranı, merkezin deneyimi ve hasta seçimiyle doğrudan ilişkilidir. Erken dönemde tanı alan ve uygun zamanda opere edilen hastalar, normal yaşam beklentisine sahip olabilir.
