Gluten Testi Nedir?

Gluten testi, kişilerde bulunan gluten hassasiyetinin tanısını koyabilmek adına yapılan bir testtir.

Gluten testi, gluten hassasiyeti hakkında tanı konulabilmesi için uygulanan test yöntemidir. Fakat bu yöntemler gluten hassasiyeti konusunda kesin bir tanı koymamaktadır. Gluten hassasiyeti diyete ve diyet sonucuyla düzelmeye gidilip gidilmediğine bakılarak belirlenmektedir.

Buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir protein çeşidi olan gluten bazı kişilerde alerjiye neden olur. Gluten hassasiyeti olan kişilerde bu protein çeşidi sindirim sistemi rahatsızlıklarına yol açar. Bu alerji çeşidine sahip olan kişilerde en çok görülen sorunlar görülen sorunlar karın ağrısı, ishal ve gaz birikmesi sonucu sancı oluşmasıdır. Glutenli besinlerin tüketilmesinin ardından kişiler kendilerini yorgun ve halsiz hissederler. Baş ağrısı ve migren ağrıları baş gösterir. Gluten alerjisi tahıllar içerisinde bulunan proteinin iyi sindirilememesi sonucunda vücudun verdiği reaksiyondur. Vücudun bu tür reaksiyonları vermemesi için glutensiz besinler tüketmek gerekir.

Beslenme sürecinde glutenin birçok faydası bulunur. Tahılların ve tahıl bazlı gıdaların yumuşak ve çiğnenebilir olmasından gluten sorumludur. Bu tür besin ürünleri gluten proteinleri aracılığıyla esnemeye başlar ve içerisindeki havayı hapsederek elastik bir yapı oluşmasına yardımcı olur. Bunun sonucunda ekmek ve makarna gibi ürünlerde kabarma görülür ve içerisindeki nem doğal yollardan korunmaya çalışılır. Nüfusun çok az bir kısmında glutene karşı oluşan alerji glutensiz diyetin doğmasına neden olmuştur.

Ayrıca bu protein sıklıkla tüketilen yiyecek ve içecekler içerisinde de bulunur. Baharat karışımları, cipsler, salata sosları, şarap türleri, malt sirkesi, soya sosu, arpa maltı, bira bu ürünlerin bir kısmında da gluten proteini bulunur. Gluten diyeti yapan kişilerin aldıkları ürünlerin üzerinde gluten ibaresi olup olmadığına dikkat etmeleri gerekir. Aksi halde gluten alerjisine sahip kişilerde ciddi bağırsak sorunları görülür. Günümüzde birçok kişide görülen çölyak hastalığı, kişilerin bağırsak sisteminin glutene tepki verme durumudur. Bu tür hastaların gluten bazlı besinlerden uzak durması gerekir.

Gluten Testi Nasıl Yapılır?

Son dönemlerde sıkça konuşulan konulardan biri olan gluten, çölyak hastaları dışında bazı bireylerde de görülür. Yani çölyak testi pozitif olmayan kişilerde de bu proteine karşı olumsuz tepkiler görülebilir. Bu proteine karşı hassasiyeti bulunan kişiler ciddi reaksiyonlar vererek sorun yaşamaya başlarlar. Gluten testi şu şekilde yapılır:

Kan Testi 

  • Gluten alerjisi, kişilerden az miktarda alınan kan örnekleri üzerinden yapılır. 
  • Genelde parmak ucundan alınan kan laboratuvar ortamlarında test edilir. 
  • İçerisinde immunoglobulin antikorların olup olmadığı anlaşılmaya çalışılır. 
  • Böylece kişilerin hangi besinlere karşı hassasiyetinin olup olmadığı tespit edilir. 
  • Bazı besinlere karşı duyarlılığı bulunan kişiler tüketilen besin öğeleri içerisinden bu besinleri çıkarılır. 
  • Bu inceleme süreci yaklaşık 15 günü kapsar. 

İnce Bağırsak Biyopsisi

  • Glutene karşı duyarlılığı bulunan kişiler için bağırsak biyopsisi yapılır. 
  • İnce bağırsaktan küçük bir doku alınarak laboratuvar ortamlarında analiz edilir.

Çölyak hastalarının da glutene karşı alerjisi olduğu için öncelikle doktora başvurmaları gerekir. Doktor tarafından konulan tanılar sonucunda uygun besin diyetleri konulur. Çölyak hastalarında ve glutene karşı hassasiyeti bulunan kişilerde sıklıkla görülen semptomlar bulunur. 

  • Şişkinlik en yaygın şikayetlerden biridir. 
  • Bunun dışında ishal, kabızlık, kötü kokuya sahip dışkı da alerji nedeni olabilir. Bağırsaklarda mukoza zarar görerek bu tür tepkiler verir. 
  • Karın ağrısı glutenli besinler tüketildikten sonra görülür ve ciddi rahatsızlığa neden olur. 
  • Gluten intoleransı olan kişilerde baş ağrısı, cilt problemleri özellikle de kabarcıklanma görülür. Bu belirtiler sonucunda yapılan testler insanları glutensiz ürünlere yönlendirmektedir. 
  • Mısır, pirinç, keten tohumu, darı, keçiboynuzu, karabuğday, yulaf, kinoa gibi besinler glutensiz olduğu için doğal bir şekilde tüketilebilir. 
  • Ayrıca süt ürünleri, sebze meyveler, baklagiller, kuruyemiş, köklü yumrular, et ve deniz ürünleri, yumurta gibi besinlerde sağlıkla tüketilebilecek ürünler içerisindedir.

Gluten Testi Nerede Yapılır?

Bağırsaklarda sindirilemeyen bu protein, kişide farklı tepkiler şeklinde kendini gösterir. Çölyak hastalığı dışında gluten alerjisi bulunan kişiler hastanelerin ve özel kliniklerin laboratuvar ortamlarında alınan kan örnekleri üzerinden yapılan incelemeler sonucunda raporlar haline getirilir. Yapılan değerlendirmeler sonucunda kişilerin hangi besin öğelerine karşı hassasiyetinin olup olmadığı tek tek belirlenir. 

Gluten Testi İçin Hangi Bölüme Gidilir?

Bazı insanlar gluten içeren besinler tükettiği sırada bağırsak semptomları göstermeye başlar. Özellikle buğday, arpa ve çavdar gibi ürünler bağırsaklarda ciddi şikayetlere yol açar. Gluten sadece gıdalarda değil bazı vitamin ve takviye ilaçlar içerisinde de bulunur. Bu nedenle gluten hassasiyeti bulunan kişiler öncelikle bu konuda yapılan testleri tercih etmeleri gerekir. Gluten hastalığında görülen semptomlar ile çölyak hastalarında görülen semptomlar çoğu zaman benzerlik gösterir. Gluten hassasiyeti için gastroenteroloji bölümüne başvurmak gerekir. 

Gastroenteroloji, sindirim sistemi olarak adlandırılan mide, ince bağırsak, kalın bağırsak, safra kesesi, karaciğer, pankreas hastalığı gibi organları ve bunların hastalıklarını inceler. Gluten hassasiyeti de bağırsak sorunu olarak incelendiği için gastroenteroloji bölümüne başvurmak gerekir. Burada ince bağırsaklar incelenerek çölyak hastalığı ya da gluten hassasiyeti tespit edilmeye çalışılır. Gastroenteroloji bölümü tarafından ince bağırsaktan alınan doku örnekleri incelenir. 

Gastroenterolog sindirim sistemi rahatsızlıkları konusunda uzmanlaşmış doktorlara verilen unvandır. Bu nedenle çölyak hastaları ve gluten alerjisi bulunan kişiler bu uzman doktorlar tarafından konulan tanılar sayesinde ne tür bir hastalığa sahip oldukları hakkında bilgi edinirler. Edinilen bilgiler sayesinde, vücudun tahıllı ve tahıl bazlı yiyeceklere karşı ne tür tepki verdiğini daha iyi anlaşılır. Bu doğrultuda nasıl beslenmeleri gerektiği hakkında daha detaylı bir bilgiye sahip olurlar. Böylece bu biten proteini içeren tüm ürünlerden uzak durarak yaşadıkları sindirim sistemi rahatsızlıklarını giderirler.

Makaleyi faydalı buldun mu?
15
0
Makeleyi Paylaşın

Gluten Testi ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Çölyak hastaları hangi bölüme başvururlar, her hastanede teşhis konur mu?

Çölyak olabileceğini düşünen kişiler dahiliye bölümüne başvurabilirler. Burada bulunan uzmanlaşmış gastroenterolog hastalık hakkında tüm detayları verir. Hastalığın tanısını koymak için kısa sürede sonuç alınabilecek basit ve yaygın testler bulunur. Hastanede gastroenterolog uzmanın bulunması ve yeterli şartların sağlnaması halinde her hastanede teşhis konulur.

Dr. Deniz Gölgeli

Dışarıda yemek ya da herhangi bir ürün yerken yediğimiz ürünlerde gluten olup olmadığını nasıl anlarız?

Gluten alerjisi bulunan kişiler hangi ürünler içerisinde bu protein olup olmadığını bilmek durumundadır. Dışarıda yemek yerken yemekler içerisinde gluten olup olmadığını anlamak için aşçı ile görüşmek daha sağlıklı olacaktır. Bunun dışında birçok markette glutensiz ürünler olarak tabir edilen bir reyon bulunur.

Dr. Deniz Gölgeli

Küçük çocuğuma çölyak hastalığı teşhisi konuldu, nasıl davranmalıyım, hangi besinlere yönelmeliyim?

Aileler çocukları için böyle bir teşhisin konulması halinde endişe duyabilirler. Fakat endişe duymak yerine bu hastalığı kabul etmek ve bu konuda bilinçli bir birey haline gelmek gerekir. Bu konuda bilinçlenmenin ardından çocuğun tükettiği besinlere dikkat etmek gerekir. Bu konuda öğretmenleri ile konuşmak ve hassas davranmak gerekir. Okulda beslenme saatlerinde tüketmesi gereken besinlerin evde hazırlanması ya da yemek şirketinden bu konuda yardım alınması gerekir. Ayrıca atıştırmalık olarak ise glutensiz ürünler tercih edilmelidir.

Dr. Deniz Gölgeli

Kimler glutensiz beslenmeye önem vermelidir?

Bu konuda öncelikle çölyak hastaları dikkatli olmalıdır. Aynı şekilde gluten hassasiyeti olan kişilerde glutensiz beslenmeye yönelmelidir. Eğer bu hastalığa sahip kişiler glutensiz beslenmeye özen göstermezse kişide pek çok sağlık problemi meydana gelebilir.

Dr. Deniz Gölgeli

Glutensiz beslenmenin yararları nelerdir?

Sağlıklı kişiler, çölyak hastaları, gluten hassasiyeti bulunan kişiler glutenden uzak durmalıdır. Özellikle glutene karşı alerjisi olan bağırsaklar hasta bağırsak olarak kabul edilir.

Dr. Deniz Gölgeli

Gluten alerjisi nasıl anlaşılır?

Gluten alerjisi test yapmadan da anlaşılabilir. Bu doğrultuda tahıl ve unlu gıdaları belli bir süre tüketmemek gerekir. 15-20 gün içerisinde kişilerin yaşadığı şikayetlerde azalma ya da tamamen sona erme görüldüğü takdirde gluten alerjisi olduğu anlaşılır.

Dr. Deniz Gölgeli

Glutenli besinlerin tüketilmesi halinde vücut ne tür reaksiyonlar verir?

Glutene karşı alerjisi bulunan kişiler bu besinleri tüketmeye devam ettiği takdirde şişkinlik, sancı, aşırı gaz ve ciltte kızarmalar görülebilir. Bu tepkiler kişiden kişiye değişiklik gösterir. Buna bağlı olarak kesin olarak ne reaksiyon verileceğinin tahmini yapılması yanlıştır.

Dr. Deniz Gölgeli

Glutensiz olan besin öğeleri sağlıklı ürünler içerisinde yer alır mı?

Glutensiz besinler içerisinde bulunan mısır, pirinç, nişasta, patates gibi besin öğeleridir. Fakat bu besin öğeleri yüksek miktarda kalori içerdiğinden dolayı sık tüketilmesi halinde vücuda zararı olur. Bu nedenle bu besinleri ölçülü tüketmekte yarar vardır.

Dr. Deniz Gölgeli

Gluten proteini yiyeceklerin dışında başka nerede bulunur?

Gluten, sık kullanılan kozmetik ve şampuan ürünler içerisinde de bulunur. Bu şekilde tüketilmesi halinde cilde zarar verebilir. Bunlar haricinde işlenmiş gıdalarda gluten bulunur ve tüketilmemesi için dikkat edilmesi gerekir. Aksi taktirde vücuda zarar verebilmektedir.

Dr. Deniz Gölgeli

Gluten proteinine karşı hassasiyetim var, fakat yediklerimden vazgeçemiyorum ne yapmalıyım?

Gluten alerjisi bulunan kişiler kesinlikle glutensiz besinlerle beslenmek zorundadır. Sevilen şeylerden vazgeçilmemesi halinde yaşanılan şikayetlerin boyutu her geçen gün artış göstererek devam edecektir. Şişkinlik ve şiddetli sancı yaşamak yerine glutensiz bir şekilde hayata devam etmek gerekir.

Dr. Deniz Gölgeli

Glutensiz beslenmeye kısa sürede nasıl geçiş yapabilirim?

Uzman doktorlar tarafından kişilere konulan gluten alerjisi tanılaması sonrasında glutensiz beslenmeye hekim görüşü doğrultusunda geçmek gerekir. Hangi besin öğelerine ağırlık verilmesi gerektiği konusunda gerekli bilgiler verilir. Eğer dikkat edilmediği takdirde ciddi sorunlara yol açar.

Dr. Deniz Gölgeli

Gluten alerjisi için hangi test yapılır?

Gluten alerjisi için intolerans testi bulunur. İsteyen kişiler bu testi kendisi de beslenmesine dikkat ederek yapıp anlayabilirler. Çölyak tanısının konması için en sıkça uygulanan test tTG-IgA testidir. Eğer test pozitif çıkarsa bu durumda doku biyopsisi yapılması önerilmektedir.

Dr. Deniz Gölgeli