Elektrik çarpması, ev kazalarından endüstriyel kazalara kadar pek çok ortanda karşılaşılabilen ve acil müdahale gerektiren ciddi bir durumdur. Yanıklar, iç organ hasarı, kalp ritim bozuklukları hatta ölüme yol açabilen bu durumda doğru ilk yardım adımları hayat kurtarıcıdır. İşte elektrik çarpması durumunda dikkat edilmesi gerekenler:

Elektrik Çarpması Türleri ve Riskleri
Elektrik çarpması, temas edilen voltaj seviyesine göre farklı etkilere yol açar. Düşük voltaj (ev tipi 220V) çarpmaları genellikle lokal yanıklarla sınırlı kalırken, yüksek voltaj (1000V üstü) çarpmaları şok, solunum durması veya kalp krizi riski taşır. Özellikle ıslak zeminlerde veya metal yüzeylerle temas halindeyken risk artar.

Elektrik Çarpmasında İlk Yardım Adımları

1. Güvenliği Sağlayın:
   Çarpılan kişiye dokunmadan önce enerji kaynağını kesin. Sigortayı kapatın veya elektrikli cihazı fişten çekin. Kuru tahta, plastik veya lastik eldiven kullanarak temas edin.

2. 112’yi Arayın:
   Yüksek voltajlı çarpmalarda veya kişi bilinçsizse derhal acil servisi arayın.

3. Solunum ve Nabız Kontrolü:
   Bilinç kaybı varsa ABC (Airway, Breathing, Circulation) protokolünü uygulayın. Solunum durduysa kalp masajına başlayın.

4. Yanık ve Yaraları Değerlendirin:
   Elektrik giriş-çıkış noktalarında (genellikle el/ayak) kömürleşme görülebilir. Yanık bölgeyi steril gazlı bezle kapatın, su veya merhem sürmeyin.

5. Şok Pozisyonu Verin:
   Bilinci açık ancak halsiz kişiyi sırtüstü yatırıp bacaklarını 30 cm yükseltin. Üzerini battaniyeyle örterek vücut ısısını koruyun.

Yapılmaması Gerekenler

• Çıplak elle temas etmek.
• Yanık üzerine buz veya yoğurt sürmek.
• Bilinci kapalı kişiye su içirmeye çalışmak.
• Yüksek voltaj çarpmasında müdahale etmek (profesyonel ekipleri bekleyin).

Elektrik Yanıklarında Özel Durumlar
Elektrik yanıkları derin dokulara zarar verebilir. Dışarıdan küçük görünen yanıklar altında kas veya sinir hasarı olabilir. Ayrıca elektrik çarpması sonrası rabdomiyoliz (kas dokusunun parçalanması) veya böbrek yetmezliği gelişebilir. Bu nedenle hastanede kan tahlilleri ve EKG takibi şarttır.

Çocuklarda Elektrik Çarpması
Çocuklar merak nedeniyle prizlere yabancı cisim sokabilir. Bu durumda:

• Çocuğu kauçuk eldivenle çekerek teması kesin.
• Ağız çevresinde yanık varsa solunum yolunu kontrol edin.
• Tüm vakaları hastaneye götürün (iç yaralanma riski yüksek).

Korunma Yöntemleri

• Prizlere çocuk koruma kapakları takın.
• Islak ortamlarda elektrikli cihaz kullanmayın.
• Yüksek voltaj hatlarından en az 6 metre uzak durun.
• Bozuk kabloları derhal değiştirin.

Elektrik çarpması sonrası görünürde yara olmasa bile mutlaka hastaneye başvurun. İç organlarda gecikmiş hasar veya kalp ritim bozuklukları 24 saat sonra bile ortaya çıkabilir.