Düz tabanlık (pes planus), ayak kemerinin çökmesi sonucu ayak tabanının tamamen yere temas etmesiyle karakterize bir ortopedik durumdur. Hem çocuklarda hem de yetişkinlerde görülebilen bu rahatsızlık, bazı durumlarda ağrı ve yürüme zorluğuna yol açabilir. İşte düz tabanlık tedavisinde kullanılan yöntemler ve dikkat edilmesi gerekenler:
Düz Tabanlık Türleri ve Belirtileri
Düz tabanlık, esnek (fleksibl) ve sert (rijid) olarak ikiye ayrılır. Esnek düz tabanlıkta ayak kemeri yüklenme sırasında kaybolur, dinlenirken normale döner. Sert düz tabanlık ise kemik veya eklem anomalilerinden kaynaklanır ve sürekli belirgindir. Yaygın belirtiler arasında ayakta şişlik, baldır ağrısı, denge kaybı ve ayakkabı iç tabanında hızlı aşınma sayılabilir.
Düz Tabanlık Nasıl Teşhis Edilir?
Tanı için fizik muayene ve görüntüleme yöntemleri kullanılır. Ayakta dururken çekilen röntgenler kemik yapıyı, MR ise yumuşak dokuları değerlendirmeye yardımcı olur. "Islak ayak testi" gibi basit yöntemlerle ayak izi analiz edilerek kemer çökmesi tespit edilebilir.
Cerrahi Olmayan Tedavi Seçenekleri
- Özel Tabanlıklar: Ortezler, ayak kemerini destekleyerek ağrıyı azaltır ve yürüyüşü düzenler.
- Destekleyici Ayakkabılar: Ark desteği olan, geniş burunlu ayakkabılar tercih edilmelidir.
- Fizik Tedavi: Ayak ve bacak kaslarını güçlendiren egzersizler, tendonların esnekliğini artırır. Örneğin, parmak ucu yürüyüşü veya havlu toplama hareketi sıklıkla önerilir.
- Kilo Kontrolü: Fazla kilolar, ayaklara binen yükü artırarak semptomları şiddetlendirebilir.
Cerrahi Tedavi Ne Zaman Gerekir?
Cerrahi, konservatif yöntemlerle sonuç alınamayan vakalarda düşünülür. Kemik füzyonu, tendon transferi veya kemik düzeltme ameliyatları uygulanabilir. Çocuklarda genellikle 8-12 yaş sonrası cerrahi planlanır.
Evde Uygulanabilecek Egzersizler
- Havlu Çekme Egzersizi: Yere serili bir havluyu ayak parmaklarıyla kavrayıp kendinize doğru çekin.
- Topuk Kaldırma: Ayakta dururken topuklarınızı yavaşça kaldırıp 5 saniye bekleyin.
- Ayak Kemeri Germe: Bir tenis topunu ayak tabanıyla yuvarlayarak kasları esnetin.
Düz Tabanlıkla İlgili Sık Sorulan Sorular
- Düz Tabanlık Tamamen Düzelir mi?
Esnek düz tabanlıkta egzersiz ve tabanlıklarla önemli iyileşme sağlanabilir. Sert tipte ise cerrahiyle düzelme mümkündür. - Çocuklarda Düz Tabanlık Normal mi?
6 yaşına kadar ayak kemeri gelişmemiş olabilir. Bu durum genellikle geçicidir. - Hangi Sporlar Faydalıdır?
Yüzme ve bisiklet, eklemleri zorlamadan kasları güçlendirir.
Nelere Dikkat Edilmeli?
Uzun süre ayakta kalmaktan kaçının. Dar veya topuklu ayakkabılar yerine ortopedik ürünler tercih edin. Ağrı şiddetlendiğinde buz uygulaması ve istirahat önerilir.
