Anne Karnında Bebeğin Kafasının Büyük Olması

Anne Karnında Bebeğin Kafasının Büyük Olması Nedir?

Anne karnında başlayan ve doğumdan sonraki süreçte de devam eden bebeğin kafa yapısının büyümesi sorunu, bebeğin beyin gelişimini olumsuz etkileyen önemli bir sorundur. Tıpta Hidrosefali adı verilen beyin içi su toplanması kafa yapısının büyümesine neden olan en sık görülen şikayetlerden birisidir. Bir diğer sorun ise kraniosinostoz adı verilen kafatası şekil bozuklukları, bebeğin kafatasının zamanından önce kapanmasına neden olup kafa büyüklüğünde artışa sebep olmaktadır.

Erken müdahale edilmemesi halinde bebeğin zihinsel ve fiziksel sorunlar yaşamasına yol açan bu durumun doğumdan önce anne karnında fark edilmesi hayati önem taşımaktadır.

Anne Karnında Bebeğin Kafasının Büyük Olması Belirtileri Nelerdir?

Beynin içinde bulunduğu omurilik sıvısında çeşitli nedenlerden dolayı artış yaşanabilir. Beynin büyüme ve gelişimini olumsuz etkileyen kafatası içindeki omurilik sıvısındaki anormal seviyedeki artış hem anne karnındaki bebekte hem de annede birçok şikayete neden olur.

Anne karnında bebeğin kafasının büyük olmasının belirtileri şu şekildedir:

• Kafadaki damarların belirginleşmesi
• Annede huzursuzluk
• Annede beslenme zorluğu
• Bebeklerin tepkisiz olması
• Annede halsizlik
• Annede bulantı artışı 

Anne Karnında Bebeğin Kafasının Büyük Olmasının Nedenleri Nelerdir?

Beyin, kafatasında beyin omurilik sıvısı (BOS) içinde yüzer. Hem beyni besleyen hem de olası çarpma anında beyne yastık görevi gören bu omurilik sıvısında artış olması kafanın balon gibi şişmesine ve beyne baskı yapmasına neden olur. Beynin oda ve kanalları arasında devir daim yapan bu sıvıyı arttıran nedenler aynı zamanda bebeğin kafasının da büyük olmasına da yol açar.

Bunlar;

• Beyin oda ve kanallarının tümör ya da beyin kanaması nedeniyle tıkanması
• Bebeğin bıngıldağında (kafatasında elle basınca kıpırdayan kıkırdaksı bölüm) sertleşme olması
• Kafatasının erken kapanması
• Kafatasındaki şekil bozuklukları

Anne Karnında Bebeğin Kafasının Büyük Olması Teşhisi

Anne karnındaki bebeğin kafasının büyük olması, gebelik sürecinde yapılan rutin kontroller sırasında fark edilebilmektedir. Belirtilerin görülmesi halinde uygulanan işlemler ise aşağıdaki gibidir:

• Genel Gebelik Kontrolü: Anne karnında bebeğin kafasının büyük olması annede gebelik sürecince herhangi bir belirti vermeden ilerleyebilir. Anne adayında bulantı, yürüme zorluğu gibi şikayetler olsa da kesin tanı için mutlaka fiziksel, nörolojik muayene ve tetkiklerin yapılması gereklidir. Gebelik döneminde yapılan genel muayene sonuçlarında şüpheli bir duruma rastlanılması halinde detaylı testlerin yapılması istenir.
• Kan ve İdrar Tahlili: Gebelik döneminde anne adayının yaptıracağı kan ve idrar tahlili değerlerinde görülen anormal artış ya da azalmalar hidrosefali hakkında fikir verir.
• Ultrason: Anne karnında bebeğin durumunu kontrol etmek amacıyla ultrason çekilir. Ultrasonda bebeğin kafasının büyük olması hidrosefali tanısının konulmasında etkilidir.
• MR-Tomografi: Genellikle doğumdan sonra yeni doğan bebeklere uygulanarak hidrosefali hastalığının tanısı konulması için yapılır. 
• Radyolojik İnceleme Yapılması: Bebeğin kafa yapısının büyük olmasının altında yatan nedenlerin bulunmasında radyolojik incelemelerin yapılması önemli bir yere sahiptir. Tedavi yönteminin belirlenmesi ve bebeğin durumu hakkında bilgi edinmek amacıyla BT ve MRG tetkikleri yapılır.
• USG: Hamilelik döneminde yapılan USG (obsteterik) görüntüleme yöntemi ile bebeğin fetüs gelişimi, kan dolaşımı, kalp atışlarının incelenmesini sağlar. Radyoloji uzmanı tarafından uygulanan bu yöntem kafatasındaki sıvı miktarı, bebeğin vücut ölçüsü ve kilosu hakkında bilgi verir.
• Renkli Doppler Çekimi: Yüksek frekanslı ses dalgalarından yararlanılarak bebeğin beyin ve vücudunun diğer organlarında herhangi bir anomali olup olmadığı araştırılır. Kafa çevresi ölçümü (HC), Ense pilisi kalınlığı (NT), Baş uzama çapı (OFD), Amniyotik sıvı indeksi (AFI) gibi değerler ölçülür.

Anne Karnında Bebeğin Kafasının Büyük Olması Nasıl Tedavi Edilir?

Anne karnındaki bebeğin beyin kanallarını tıkayan tümör gibi faktörlerin temizlenmesi için farklı tedavi yöntemleri uygulanır. Beyin kanal ve odacıkların açılması beyin omurilik sıvısının azalmasına yardımcı olup beynin normal işlevinin yerine getirmesini sağlar.

Anne karnında bebeğin kafasının büyük olması durumunda uygulanan tedavi yöntemleri aşağıdaki gibidir:

• Şant Takılması: Şant takılması işlemi dünyada sıkça uygulanan yöntemlerden birisidir. Anne karnında bebeğin kafa yapısında büyüme olduğu anlaşılabilir ancak müdahale etmek için bebeğin mümkün olduğunca en erken dönemde doğması sağlanır. Böylece bebeğin beyninde hasar oluşumu önlenir. Şant takılması işlemi genel anestezi altında dışarıdan görünmeyecek şekilde cilt altına ince bir hortum takılarak yapılır. Genişlemiş kanal ve odacıklara takılan bu hortum sayesinde kafatasındaki fazla olan beyin omurilik sıvısının karın boşluğuna ya da kalp boşluğuna akması sağlanır. Karın boşluğuna gelen fazla sıvı burada emilir. Şant takma yönteminin en büyük sorunu, bebeğin enfeksiyon kapma riskinin bulunmasıdır. Enfeksiyon oluşması halinde şant çıkarılıp enfeksiyon önlendikten sonra işleme devam edilir.
• Endoskopik Tedavi: Cerrahi bir teknik olan endoskopik tedavisi ile genişletilmiş karıncıklara kanal açılarak fazla sıvının alınması sağlanır. Beyne açılan delikten endoskopi ile girilerek sıvı dışarı çıkarılır. Bu teknik genellikle doğuştan gelen kafatası büyümesi sorununun tedavisinde yapılır. Ayrıca bebeğin enfeksiyon kapması ya da beyin kanaması geçirmesi sonucunda ortaya çıkan sıvı toplanması durumlarında da uygulanmaktadır. Riski oldukça az olan güvenilir bir yöntemdir.

Anne Karnında Bebeğin Kafasının Büyük Olması Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Anne karnındaki bebeğin kafasının büyük olması durumunun geç fark edilmesi ya da tedaviye geç kalınması halinde bebeğin beyin ve zihinsel gelişiminde ciddi sorunlar ortaya çıkar. Erken müdahale edilmediği taktirde bebekte fiziksel ve zihinsel gelişim geriliğinin yanı sıra otizm epileptiform (epilepsi) adı verilen hastalık görülür. Halk arasında sara olarak bilinen bu hastalık beyindeki nöronların normal fonksiyonlarını yerine getirememesinden kaynaklı olarak ortaya çıkar. Bilincin kapanması, duygu durum değişikliği ve istemsiz kasılmaların yaşanmasına neden olan bu durum oldukça tehlikeli sonuçlar doğurabilir. Tedavi edilmediği taktirde bu şikayetler ömür boyu sürmeye devam eder.

Anne Karnında Bebeğin Kafasının Büyük Olması Halinde Hangi Doktora Gidilir?

Anne karnındaki bebeğin kafasının büyük olduğunun anlaşılması yeni doğan bebeklere göre daha zordur. Ebeveynler tarafından fark edilemeyen bu durum ancak yapılan ultrason sonuçlarında gözlemlenebilir. Gebelikte bebeğin kafasının büyük olması tedavi için erken müdahale şansı verir. Ultrason ile fark edilen bu durum için yine kadın hastalıkları ve doğum bölümüne başvurulması gerekmektedir.

Yeni doğan ya da 1-2 yaşına kadarki bebeklerin kafa ölçümlerinin büyük olması halinde geç kalınmadan çocuk nöroloji uzmanına gidilmesi gereklidir.