Kansızlık (anemi), kanda yeterli sayıda sağlıklı kırmızı kan hücresi (RBC) veya hemoglobin bulunmaması durumudur. Hemoglobin, oksijeni dokulara taşıyan protein yapısında bir moleküldür. Anemi geliştiğinde organ ve dokular yeterli oksijen alamaz, bu da çeşitli semptomlara ve uzun vadeli sağlık sorunlarına yol açabilir. İşte kansızlığın vücutta yol açtığı etkiler ve dikkat edilmesi gerekenler:

1. Kalp ve Dolaşım Sistemi Üzerindeki Etkileri

• Kalp Çarpıntısı: Oksijen eksikliğini telafi etmek için kalp daha hızlı atar.
• Hipertansiyon Riski: Kronik anemi, kalbin iş yükünü artırarak kan basıncında dengesizliğe neden olabilir.
• Kalp Yetmezliği: Uzun süreli tedavi edilmeyen anemi, kalp kasının zayıflamasına yol açabilir.

2. Beyin ve Sinir Sistemi Tepkileri

• Konsantrasyon Güçlüğü: Beyne yetersiz oksijen iletimi odaklanma sorunlarına yol açar.
• Baş Dönmesi ve Bayılma: Özellikle aniden ayağa kalkıldığında tansiyon düşüklüğü yaşanabilir.
• Kronik Yorgunluk: Halsizlik, günlük aktiviteleri engelleyecek düzeyde şiddetli olabilir.

3. Kas ve İskelet Sistemi Üzerindeki Belirtiler

• Kas Güçsüzlüğü: Merdiven çıkma veya yürüme gibi temel hareketler zorlaşır.
• Eklem Ağrıları: Oksijen eksikliği, kas liflerinde yorgunluğa ve ağrıya neden olur.

4. Cilt ve Mukozalardaki Değişimler

• Soluk Cilt Rengi: Özellikle dudak içleri ve göz kapakları belirgin şekilde soluklaşır.
• Tırnak Kırılması: Tırnaklarda çizgilenme ve kolay kırılma gözlemlenir.
• Saç Dökülmesi: Saç kökleri yeterli beslenemediği için saçlarda incelme artar.

5. Sindirim Sistemiyle İlgili Sorunlar

• İştahsızlık: Özellikle demir eksikliği anemisi olanlarda yemek yeme isteği azalır.
• Pika Sendromu: Toprak, kil veya buz gibi gıda dışı maddeleri yeme isteği ortaya çıkabilir.

Kansızlığın Yaygın Nedenleri

• Demir, B12 vitamini veya folik asit eksikliği
• Kronik hastalıklar (böbrek yetmezliği, romatizmal hastalıklar)
• Kan kaybı (regl dönemi, mide ülseri, cerrahi operasyonlar)
• Kemik iliği hastalıkları (lösemi, myelodisplastik sendrom)

Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?

• Nefes darlığı ve göğüs ağrısı gibi şikayetler varsa
• Dışkıda siyahlaşma veya kan görülmesi durumunda
• Sebepsiz kilo kaybı ve gece terlemeleri eşlik ediyorsa

Tanı ve Tedavi Süreci

• Tam Kan Sayımı (CBC): Hemoglobin ve hematokrit değerleri ölçülür.
• Demir Profili: Serum demiri, ferritin ve transferrin doyumu analiz edilir.
• Beslenme Düzenlemesi: Kırmızı et, ıspanak ve baklagiller gibi demir kaynakları diyete eklenir.
• İlaç Tedavisi: Demir takviyeleri veya B12 enjeksiyonları doktor kontrolünde uygulanır.

Kansızlığı Önlemek İçin Öneriler

• Demir emilimini artıran C vitamini içeren besinlerle (portakal, biber) birlikte tüketim
• Çay ve kahveyi yemeklerden en az 1 saat sonra içmek
• Düzenli check-up yaptırarak kan değerlerini izlemek