Hormonal akne, yetişkinlerde sık görülen ve hormon dengesizlikleriyle tetiklenen bir cilt problemidir. Özellikle ergenlik sonrası dönemde yüz, çene hattı ve sırt bölgesinde yoğunlaşan bu akne türü, yağ bezlerinin aşırı aktivitesi ve gözeneklerin tıkanmasıyla ortaya çıkar. Peki hormonal akne neden oluşur, nasıl tedavi edilir?
Hormonal Aknenin Temel Nedenleri
Hormonal akne, androjen hormonlarının (testosteron, DHEA) artışına bağlı olarak gelişir. Bu hormonlar:
- Yağ bezlerini uyarak sebum üretimini artırır.
- Gözeneklerin ölü deri hücreleriyle tıkanmasına yol açar.
- Ciltte bakteriyel çoğalmayı kolaylaştıran bir ortam oluşturur.
Kadınlarda adet döngüsü, polikistik over sendromu (PKOS) veya menopoz gibi dönemlerde hormonal dalgalanmalar akneyi tetikleyebilir.
Hormonal Aknenin Belirtileri
- Lokalizasyon: Çene, yanaklar ve boyun bölgesinde yoğun sivilceler.
- Lezyon Tipi: Ağrılı kistik yapılar veya iltihaplı kırmızı kabartılar.
- Tekrarlayan Ataklar: Regl dönemi öncesi kötüleşme eğilimi.
- Ciltte Yağlanma: Parlayan ve kalın dokulu bir cilt yapısı.
Tedavi Yöntemleri
-
Topikal Tedaviler:
- Retinoidler: Gözenek tıkanıklığını azaltır (Adapalen, Tretinoin).
- Antibiyotikli Kremler: İltihaplı sivilceleri kontrol eder (Klitindamisin).
- Asit Bazlı Ürünler: Salisilik asit veya azelaik asit içeren jeller.
-
Oral İlaçlar:
- Doğum Kontrol Hapları: Östrojen içeren ilaçlar androjen etkisini dengeler.
- Antiandrojenler: Spironolakton, yağ bezlerinin aktivitesini baskılar.
- İzotretinoin: Şiddetli vakalarda kullanılan A vitamini türevi.
-
Doğal Destekleyici Uygulamalar:
- Çay Ağacı Yağı: Antimikrobiyal etkisiyle iltihabı azaltır.
- Zerdeçal Maskesi: Ciltteki kızarıklığı hafifletir.
- Probiyotikler: Bağırsak-cilt eksenini düzenler.
Korunma ve Cilt Bakımı İpuçları
- Temizlik: Yağ bazlı temizleyiciler yerine jel formülleri tercih edin.
- Nem Dengesi: Hyaluronik asit içeren nemlendiricilerle cildi dengeleyin.
- Diyet: Rafine şeker ve süt ürünlerini sınırlandırın; omega-3 ve çinko açısından zengin beslenin.
Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
Sivilceler evde tedaviyle kontrol altına alınamıyorsa, iz bırakıyorsa veya hormonal düzensizlik belirtileri (adet düzensizliği, tüylenme) eşlik ediyorsa dermatoloji ve endokrinoloji uzmanlarına danışılmalıdır.
