Tetanoz, Clostridium tetani bakterisinin neden olduğu ciddi bir enfeksiyon hastalığıdır. Bu bakteri toprakta, hayvan dışkısında ve paslı metal yüzeylerde yaygın olarak bulunur. Vücuda açık yaralardan (kesik, yanık, delinme) girdiğinde, oksijensiz ortamda çoğalarak sinir sistemini etkileyen toksinler üretir. Gebelik döneminde tetanoz riski, özellikle hijyenik olmayan doğum koşullarında artış gösterir. Bu nedenle hamilelikte aşılama, hem anne hem de bebek sağlığı için kritik önem taşır.
Tetanoz Hangi Durumlarda Gelişir?
Tetanoz bakterisi, derin ve kirli yaralarda aktif hale gelir. Risk faktörleri şunlardır:
- Kirli Cisimlerle Yaralanma: Paslı çivi, bıçak veya toprakla temas eden açık yaralar.
- Enfekte Hayvan Isırıkları: Özellikle tarım veya hayvancılıkla uğraşanlarda.
- Steril Olmayan Tıbbi Müdahaleler: Hijyenik olmayan sünnet, kulak deldirme veya cerrahi işlemler.
- Yanıklar ve Derin Kesikler: Oksijenin ulaşamadığı doku hasarları.
- Gebelik ve Doğum: Steril olmayan doğum aletleri veya göbek bağı kesimi.
Gebelikte Tetanoz Aşısı Neden Önemlidir?
Tetanoz aşısı, anne adaylarını ve yenidoğanları neonatal tetanoz riskine karşı korur. Aşılanmamış annelerden doğan bebeklerde, göbek bağı enfeksiyonu nedeniyle hayatı tehdit eden kasılmalar görülebilir. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), gebelikte iki doz tetanoz aşısı önermektedir:
- İlk Doz: Gebeliğin 16-26. haftaları arasında.
- İkinci Doz: İlk dozdan en az 4 hafta sonra.
Aşı, bebeğe plasenta yoluyla geçerek doğum sonrası ilk 2 ay koruma sağlar.
Tetanoz Belirtileri ve Acil Müdahale
Enfeksiyon genellikle 3-21 gün içinde belirti verir:
- Erken Evre: Çenede sertlik, yutma güçlüğü, kas ağrıları.
- İlerlemiş Evre: Tüm vücutta kas spazmları, solunum yetmezliği.
Tedavide tetanoz immünglobulini, antibiyotikler ve yoğun bakım desteği gereklidir. Ancak korunma, tedaviden çok daha etkilidir.
Gebelikte Aşı Güvenliği
Tetanoz aşısı (Tdap), hamilelikte kullanım için onaylıdır ve anne-bebek üzerinde olumsuz etkiye yol açmaz. Emzirme döneminde de güvenle uygulanabilir. Aşı, difteri ve boğmaca bileşenleri içerdiğinden, bebeği doğum sonrası dönemde de korur.
Korunma İçin Ek Öneriler
- Açık yaraları sabunlu suyla temizleyip antiseptik uygulayın.
- Derin yaralanmalarda mutlaka tıbbi yardım alın.
- Gebelik öncesi aşı durumunuzu kontrol ettirin.
