Varis, toplardamarların genişleyip bükülmesiyle oluşan yaygın bir dolaşım problemidir. Özellikle bacaklarda mavi-mor renkli şişkin damarlar şeklinde görülür ve tedavi edilmediğinde ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
Varis Neden Oluşur?
Varisler, toplardamar kapakçıklarının zayıflaması veya hasar görmesi sonucu kanın geriye kaçmasıyla gelişir. Bu durum damarlarda basınç artışına ve genişlemeye neden olur. Risk faktörleri arasında genetik yatkınlık, uzun süre ayakta durma, obezite, gebelik ve yaşlanma sayılabilir. Kadınlarda erkeklere göre 3 kat daha sık görülür.
Varisin Yaygın Belirtileri
- Bacaklarda belirginleşen mor-mavi şişkin damarlar
- Akşam saatlerinde artan bacak ağrısı ve kramplar
- Ayak bileklerinde şişlik ve kaşıntı
- Ciltte renk değişimi veya sertleşme
- İlerlemiş vakalarda açık yaralar (venöz ülser)
Teşhis Yöntemleri
Tanı için fizik muayene ve Doppler ultrasonografi temel yöntemlerdir. Doppler ile damarlardaki kan akımı, kapakçık fonksiyonları ve pıhtı varlığı değerlendirilir. Şüpheli durumlarda manyetik rezonans venografi (MRV) veya bilgisayarlı tomografi (BT) gibi ileri görüntüleme teknikleri kullanılabilir.
Tedavi Seçenekleri
1. Konservatif Yaklaşımlar:
- Kompresyon çorapları: Kan akışını düzenler
- Bacak elevasyonu: Şişliği azaltır
- Düzenli egzersiz: Baldır kaslarını güçlendirir
2. Medikal Tedaviler:
- Venotonik ilaçlar (diosmin, hesperidin)
- Topikal kortikosteroidler (kaşıntı için)
3. Cerrahi ve Girişimsel Yöntemler:
- Skleroterapi: Köpük veya sıvı enjeksiyonu
- Lazer ablasyonu: Damarın ısıyla kapatılması
- Radyofrekans tedavisi
- Flebektomi: Yüzeyel damarların çıkarılması
Komplikasyonlar ve Riskler
Tedavi edilmeyen varisler; bacak ülserleri, tromboz (kan pıhtısı), kronik venöz yetmezlik ve nadiren pulmoner emboli gibi ciddi durumlara yol açabilir. Damarlarda kanama veya enfeksiyon gelişebilir.
Önleme Stratejileri
- Uzun süre ayakta durmaktan kaçının
- Düzenli yürüyüş veya yüzme
- Yüksek topuklu ayakkabı sınırlaması
- Tuz alımını azaltmak
- Bacakları kalp seviyesinden yüksekte tutarak dinlenme
Hangi Durumlarda Doktora Başvurulmalı?
- Bacaklarda ani şişme ve kızarıklık
- Ciltte iyileşmeyen yaralar
- Şiddetli ağrı ve yürüme zorluğu
- Damarlardan kanama
Varis tedavisi için kalp damar cerrahisi veya girişimsel radyoloji uzmanlarına başvurulmalıdır. Erken evrede teşhis edilen varisler, minimal invaziv yöntemlerle başarıyla tedavi edilebilir.
