Meningosel, nöral tüp defektleri grubunda yer alan nadir bir doğumsal anomalidir. Omurganın açık kalması sonucu beyin zarlarının (meninkslerin) dışarıya doğru keseye benzer bir yapı oluşturmasıyla karakterizedir. Genellikle bel bölgesinde görülür ve omuriliği çevreleyen sıvıyı içerir. Diğer nöral tüp defektlerinden farkı, omuriliğin bu kesenin içinde yer almamasıdır.

Meningosel Neden Olur?
Temel neden, gebeliğin ilk ayında omurganın düzgün kapanmamasıdır. Bu süreci etkileyen faktörler:

• Folik asit eksikliği: Gebelik öncesi ve erken dönemde yetersiz folik asit alımı ana risk faktörüdür.
• Genetik yatkınlık: Ailede nöral tüp defekti öyküsü riski 3-5 kat artırır.
• Çevresel etkenler: Gebelikte yüksek ateş, diyabet, obezite veya epilepsi ilaçları (valproik asit) kullanımı.
• Vitamin eksiklikleri: B12 ve çinko düzeylerinin düşük olması.

Belirtiler ve Tanı Yöntemleri
Meningosel genellikle doğumda fark edilen görünür bir kitleyle kendini gösterir:

• Fiziksel bulgular: Cilt altında yumuşak, şeffaf, sıvı dolu kese.
• Nörolojik semptomlar: Bacaklarda güçsüzlük, idrar/büyük tuvalet kontrolünde zorluk (nadir).
• Teşhis süreci:
  • Prenatal tanı: Gebelikte detaylı ultrason ve fetal MRI ile tespit.
  • Doğum sonrası: Fizik muayene, ultrason ve manyetik rezonans görüntüleme (MRG).

Tedavi Yaklaşımları
Cerrahi müdahale ana tedavi yöntemidir:

1. Ameliyat zamanlaması: Genellikle doğumdan sonraki 24-72 saat içinde yapılır.
2. Cerrahi teknik:
   • Kesenin steril şartlarda açılması.
   • Meninkslerin yerine yerleştirilmesi.
   • Defektin özel dikişlerle kapatılması.
3. Rehabilitasyon: Fizyoterapi ile kas fonksiyonlarının korunması.

Komplikasyonlar ve Risk Yönetimi

• Enfeksiyon: Ameliyat sonrası menenjit riski (%5-10).
• Sfinkter problemleri: Mesane/barsak kontrolünü sağlayan sinirlerde hasar.
• Kozmetik sorunlar: Skar dokusu veya deformite.
• Hidrosefali: Beyin omurilik sıvısı dolaşımının bozulması (vakaların %15’inde).

Korunma Stratejileri

• Folik asit takviyesi: Gebelikten 3 ay önce başlayarak günde 400 mcg alınması.
• Riskli gebelik takibi: Diyabet veya epilepsi öyküsü olanlarda erken tarama.
• Beslenme: Yeşil yapraklı sebzeler, kuruyemiş ve baklagillerle folat alımı.

Uzun Dönem Prognozu
Erken cerrahi ile %90’dan fazla olumlu sonuç alınır. Düzenli kontrollerle:

• Nörolojik gelişim 6 aylık aralıklarla değerlendirilir.
• MRG ile omurilik sıkışması (tethered cord) kontrolü yapılır.
• Okul çağında öğrenme güçlüğü açısından izlenir.

Ebeveynler İçin Kritik Bilgiler

• Doğum sonrası bebeğin keseye temas ettirilmemesi.
• Ameliyat öncesi enfeksiyondan korumak için antiseptik bakım.
• Nöroşirürji, çocuk nörolojisi ve fizyoterapi işbirliğiyle multidisipliner takip.