Globulin, kan plazmasında bulunan ve vücudun savunma, taşıma ve pıhtılaşma gibi hayati işlevlerinde rol oynayan bir protein grubudur. Albuminle birlikte toplam proteinin yaklaşık %40’ını oluşturur. Karaciğer ve bağışıklık sistemi hücreleri tarafından üretilen globulinler; enfeksiyonlarla mücadele, hormon taşınması ve kanın pıhtılaşması gibi süreçlerde kritik öneme sahiptir.
Globulin Türleri ve İşlevleri
Globulinler elektroforez yöntemiyle dört ana sınıfa ayrılır:
- Alfa Globulinler: Hormonların ve yağ asitlerinin taşınmasından sorumludur. Alfa-1 antitripsin gibi enzim inhibitörleri bu gruptadır.
- Beta Globulinler: Demir taşıyan transferrin ve pıhtılaşma faktörleri (fibrinojen) içerir. Kolesterol metabolizmasında rol alan LDL de bu sınıftadır.
- Gama Globulinler: Antikorları (IgG, IgA, IgM) kapsar ve bağışıklık savunmasının temelini oluşturur.
- Fibrinojen: Kan pıhtılaşmasında merkezi rol oynar.
Globulin Testi ve A/G Oranı
Globulin seviyeleri, kan biyokimyasında serum protein elektroforezi ile ölçülür. Testte:
- Toplam protein ve albumin değerleri belirlenir.
- Globulin miktarı: Toplam Protein – Albumin formülüyle hesaplanır.
- Albumin/Globulin (A/G) Oranı değerlendirilir (Normal: 1.0-2.2). Düşük A/G oranı, kronik inflamasyon veya bağışıklık bozukluklarına işaret edebilir.
Normal Değer Aralıkları
- Yetişkinlerde: 2.3-3.5 g/dL
- Çocuklarda: 2.6-4.6 g/dL (yaşa göre değişir)
Menopoz dönemindeki kadınlarda hafif yükseklik normal kabul edilir.
Yüksek Globulin Seviyelerinin Nedenleri
- Kronik Enfeksiyonlar: Tüberküloz, HIV, hepatit
- Otoimmün Hastalıklar: Romatoid artrit, lupus, Sjögren sendromu
- Kanser Türleri: Multipl miyelom, lenfoma, lösemi
- Karaciğer Hastalıkları: Siroz, kronik hepatit
- Diğer: Sarkoidoz, kronik böbrek yetmezliği
Düşük Globulin Seviyelerinin Nedenleri
- Karaciğer Yetmezliği: Protein sentez kapasitesinin azalması
- Nefrotik Sendrom: Böbreklerden protein kaybı
- Bağışıklık Eksiklikleri: Hipogamaglobulinemi, CVID
- Malabsorbsiyon: Çölyak, Crohn hastalığı
- Ciddi Yanıklar: Plazma proteinlerinin kaybı
Hangi Durumlarda Test İstenir?
- Açıklanamayan kilo kaybı veya kronik yorgunluk
- Tekrarlayan enfeksiyonlar
- Karaciğer/böbrek fonksiyon testlerinde anormallik
- Ciltte nedensiz morluklar veya ödem
- Otoimmün hastalık şüphesi
Tedavi Yaklaşımları
Anormal globulin seviyeleri bir hastalık belirtisidir, kendi başına tedavi edilmez. Altta yatan nedene yönelik müdahaleler uygulanır:
- Enfeksiyonlarda: Antibiyotik veya antiviral tedaviler
- Otoimmün Hastalıklarda: İmmünosupresif ilaçlar (kortikosteroidler)
- Multipl Miyelomda: Kemoterapi, hedefe yönelik tedaviler
- Bağışıklık Eksikliklerinde: İntravenöz immünoglobulin (IVIG) replasmanı
- Beslenme Desteği: Protein açığı olanlara diyetisyen eşliğinde planlama
Önleme ve İzlem
Düzenli check-up’lar, karaciğer ve böbrek fonksiyonlarının izlenmesi kritiktir. Otoimmün hastalığı olanların enfeksiyondan korunması, alkol ve toksinlerden uzak durması önerilir. Anormal sonuçlarda hematoloji veya immünoloji uzmanına başvurulmalıdır.
