Seks Hormon Bağlayıcı Globulin (SHBG), karaciğerde üretilen ve cinsiyet hormonlarını bağlayarak vücutta dengeli bir hormonal ortam sağlayan bir proteindir. SHBG testi, bu proteinin kandaki seviyesini ölçerek özellikle testosteron ve östrojen gibi hormonların biyolojik olarak aktif formlarının miktarını belirlemeye yardımcı olur. Bu test, hormonal dengesizlik şüphesi olan durumlarda sıklıkla başvurulan bir tanı aracıdır.

SHBG Testi Neden İstenir?
SHBG testi, doktorlar tarafından genellikle aşağıdaki durumlarda talep edilir:

• Erkeklerde düşük testosteron seviyelerinin nedeninin araştırılması,
• Kadınlarda aşırı tüylenme (hirsutizm) veya adet düzensizliklerinin değerlendirilmesi,
• Polikistik over sendromu (PKOS) gibi hormonal bozuklukların teşhisi,
• Karaciğer hastalıkları veya tiroid disfonksiyonu şüphesi,
• Obezite veya insülin direnci ile ilişkili hormonal değişimlerin incelenmesi.

Test Nasıl Yapılır?
SHBG seviyeleri, kol damarından alınan kan örneği üzerinden analiz edilir. Test öncesinde aç kalınması gerekebilir, ancak bu durum laboratuvar protokollerine göre değişiklik gösterebilir. Sonuçlar genellikle 24-48 saat içinde raporlanır.

SHBG Seviyelerini Etkileyen Faktörler

• Yaş: SHBG seviyeleri yaşla birlikte artış gösterir.
• Cinsiyet: Kadınlarda erkeklere göre daha yüksektir.
• Obezite: Vücut yağ oranı arttıkça SHBG düşer.
• Karaciğer Fonksiyonları: Karaciğer hastalıklarında SHBG üretimi azalabilir.
• İlaçlar: Doğum kontrol hapları SHBG’yi artırırken, steroidler azaltabilir.

Sonuçlar Nasıl Yorumlanır?

• Yüksek SHBG: Serbest testosteron seviyelerinin düşük olmasına yol açar. Bu durum erkeklerde libido kaybı, kadınlarda adet düzensizliği ile ilişkilendirilebilir. Ayrıca hipertiroidi veya karaciğer sirozu gibi hastalıklarda görülür.
• Düşük SHBG: Serbest testosteron artışına neden olur. Obezite, insülin direnci, hipotiroidi veya PKOS’ta sık rastlanır. Erkeklerde erken ergenlik, kadınlarda aşırı tüylenme belirtileri ortaya çıkabilir.

SHBG ve Hormonal Denge İlişkisi
SHBG, testosteron ve östrojenin dokulara ulaşabilen serbest formlarını düzenleyerek üreme sağlığı, kemik yoğunluğu ve kas kütlesi üzerinde kritik rol oynar. Örneğin, düşük SHBG seviyeleri tipik olarak insülin direnci ile bağlantılıdır ve metabolik sendrom riskini artırabilir.

Tedavi ve Yönetim
SHBG anormallikleri genellikle altta yatan bir hastalığın belirtisidir. Tedavi yaklaşımı şunları içerebilir:

• Obezite veya insülin direnci varsa diyet ve egzersiz programları,
• Tiroid disfonksiyonu durumunda hormon replasman tedavisi,
• PKOS’ta oral kontraseptifler veya antiandrojen ilaçlar.

Sık Sorulan Sorular

• SHBG testi aç karnına mı yapılır? Bazı laboratuvarlar 8-12 saatlik açlık önerebilir, ancak bu zorunlu değildir.
• SHBG yüksekliği nasıl düşürülür? Altta yatan neden (örneğin hipertiroidi) tedavi edilmelidir.
• SHBG ile serbest testosteron arasındaki ilişki nedir? SHBG arttıkça serbest testosteron azalır, tersi durumda ise artar.

SHBG testi, hormonal sağlığın değerlendirilmesinde önemli bir araçtır. Sonuçlar mutlaka endokrinoloji uzmanı tarafından klinik bulgularla birlikte yorumlanmalıdır.