Adet düzensizliği, kadınlarda sık karşılaşılan ve hormonal dengelerle doğrudan ilişkili bir sağlık sorunudur. Normal adet döngüsü 21-35 gün arasında değişirken, kanama süresi genellikle 2-7 gündür. Bu parametrelerin dışındaki durumlar "düzensizlik" olarak değerlendirilir. İşte bu karmaşık konunun detayları:
Adet Düzensizliğinin Yaygın Belirtileri
- Kanamanın 21 günden kısa veya 35 günden uzun aralıklarla olması
- Bir döngüde 80 ml’den fazla kan kaybı (hipomenore) veya 20 ml’den az kanama (hipermenore)
- Kanama süresinin 8 günden uzun sürmesi
- Adet arasında lekelenme veya anormal kanamalar
- Şiddetli krampların eşlik ettiği düzensiz kanamalar
Nedenleri ve Risk Faktörleri
-
Hormonal Dengesizlikler:
- Polikistik over sendromu (PKOS) vakaların %70’inde görülür
- Tiroid bozuklukları (hipotiroidi/hipertiroidi)
- Prolaktin hormonu yüksekliği (hiperprolaktinemi)
-
Yapısal Problemler:
- Rahim miyomları veya polipler
- Endometrial hiperplazi (rahim içi kalınlaşması)
- Adenomiyoz veya endometriozis
-
Dış Etkenler:
- Aşırı stres (kortizol artışıyla hormon dengesini bozar)
- Obezite veya ani kilo kaybı (vücut yağ oranının östrojen üretimine etkisi)
- Doğum kontrol haplarının yanlış kullanımı
- Yoğun egzersiz programları
Teşhis Sürecinde Kullanılan Yöntemler
- Detaylı Öykü Alma: Kanama paternleri, ağrı şiddeti, ilişkili semptomlar
- Hormon Profili: FSH, LH, TSH, prolaktin, AMH testleri
- Görüntüleme: Transvajinal ultrason (yapısal anomaliler için)
- Biyopsi: Endometrial örnekleme (kanser şüphesinde)
- HSG (Histerosalpingografi): Rahim içi şekil bozukluklarını tespit
Tedavi Yaklaşımları
1. İlaç Tedavileri:
- Hormon düzenleyiciler (doğum kontrol hapları, progesteron takviyeleri)
- Ağrı kontrolü için NSAİİ’ler (ibuprofen, naproksen)
- Metformin (PKOS’ta insülin direncini kırmak için)
2. Cerrahi Müdahaleler:
- Histeroskopik polip/miyom rezeksiyonu
- Endometrial ablasyon (aşırı kanamalarda)
- Uterin arter embolizasyonu
3. Yaşam Tarzı Değişiklikleri:
- Kilo kontrolü (VKİ 18.5-24.9 arasında tutulması)
- Düzenli uyku ve stres yönetimi (yoga, meditasyon)
- Demir takviyesi (anemi gelişmişse)
Ne Zaman Acil Doktora Başvurulmalı?
- Tek seferde 5’ten fazla ped değiştirme ihtiyacı
- Baş dönmesi, nefes darlığı eşlik eden kanamalar
- Kan pıhtılarının limondan büyük olması
- Şiddetli pelvik ağrı ile birlikte ateş
Önleyici Stratejiler
- Düzenli jinekolojik kontroller (yılda 1 kez)
- Adet takvimi tutmak (döngüyü izlemek için)
- Demir içeriği yüksek beslenme (kırmızı et, ıspanak, mercimek)
- Endokrinoloji konsültasyonu (ailede hormonal bozukluk öyküsü varsa)
