Sedimantasyon hızı (sedim), kandaki hücrelerin belirli bir sürede çökme miktarını ölçen basit bir laboratuvar testidir. Bu değer, vücutta iltihap, enfeksiyon veya doku hasarı olduğunda yükselir. Kanser gibi ciddi hastalıklarda da sedim değerleri artış gösterebilir, ancak tek başına tanı koydurucu bir test değildir.

Sedimantasyon Hızı Normal Değerleri
Sedim testi sonuçları yaş ve cinsiyete göre değişiklik gösterir:

• Erkeklerde: Saatte 0-15 mm (yaşlılarda 0-20 mm’ye kadar normal kabul edilir).
• Kadınlarda: Saatte 0-20 mm (yaşlılarda 0-30 mm).
  Kanser şüphesi olan hastalarda bu değerler genellikle 50 mm/saat üzerine çıkar. Örneğin lenfoma veya multipl miyelom gibi hematolojik kanserlerde sedim değeri 100 mm/saat’i aşabilir.

Kanserde Sedim Yüksekliği Neden Önemlidir?
Sedim yüksekliği, kanser hücrelerinin vücutta yarattığı inflamatuar yanıtla ilişkilidir. Tümörler, çevre dokulara zarar vererek veya bağışıklık sistemini aktive ederek sedimi artırabilir. Özellikle şu kanser türlerinde belirgin yükseklik görülür:

• Lenfoma ve Lösemi: Kan hücrelerinin anormal çoğalması sedimi hızlandırır.
• Akciğer Kanseri: Tümörün yayılımına bağlı sistemik inflamasyon.
• Meme ve Kolon Kanseri: İleri evrelerde metastaz varlığında yükselir.

Sedim Değeri Kanser Tanısında Yeterli mi?
Sedim yüksekliği kanser için spesifik değildir. Romatoid artrit, tüberküloz veya kronik böbrek hastalığı gibi durumlarda da artabilir. Bu nedenle, yüksek sedim değeri olan hastalarda ek testler yapılmalıdır:

• Tam Kan Sayımı (Hemogram): Anemi veya lösemi bulgularını araştırmak için.
• Biyokimyasal Testler: Karaciğer ve böbrek fonksiyonlarını değerlendirmek amacıyla.
• Görüntüleme Yöntemleri: BT, MR veya PET-CT ile tümör lokalizasyonu tespit edilir.
• Biyopsi: Kesin tanı için şarttır.

Tedavi Sürecinde Sedim Değerinin Rolü
Kanser tedavisi sırasında sedim değerinin düşmesi, tedavinin etkili olduğuna işaret edebilir. Kemoterapi veya radyoterapi sonrası düzenli ölçümlerle hastanın yanıtı izlenir. Ancak sedim normale dönse bile nüks riskini ekarte etmek için düzenli kontroller şarttır.

Hangi Durumlarda Endişelenmeli?

• Sedim değeri 100 mm/saat’in üzerinde ise,
• Kilo kaybı, gece terlemesi veya lenf bezlerinde şişlik eşlik ediyorsa,
• Ailede kanser öyküsü varsa acilen onkoloji uzmanına başvurulmalıdır.

Sedimantasyon hızı, kanser taramasında tek başına yeterli olmasa da diğer bulgularla birlikte değerlendirildiğinde erken tanıya katkı sağlayabilir.