Karaciğer metastazı, vücudun başka bir bölgesindeki kanserin karaciğere yayılmasıdır. Bu durum, ileri evre kanser hastalarında sık görülür ve multidisipliner tedavi gerektirir. Metastatik karaciğer kanseri, primer karaciğer kanserinden farklıdır; köken aldığı tümörün özelliklerini taşır.

Nedenleri ve Yaygın Kaynakları
Metastazlar en çok kolorektal, meme, pankreas, mide ve akciğer kanserlerinden kaynaklanır. Tümör hücreleri kan veya lenf yoluyla karaciğere ulaşarak burada çoğalır. Kolorektal kanserlerde metastaz riski %50’yi aşarken, karaciğer metastazı olan hastaların %60-70’inde primer tümör sindirim sistemindedir.

Belirtiler ve İlerleme
Erken evrelerde genellikle belirti vermez. İlerledikçe şunlar görülür:

• Sağ üst karın ağrısı (karaciğer büyümesine bağlı)
• Sarılık (ciltte ve gözlerde sararma)
• Sebepsiz kilo kaybı ve iştahsızlık
• Karnın sağ üst kısmında ele gelen kitle
• Mide bulantısı ve kusma

Teşhis Yöntemleri

• Görüntüleme: Kontrastlı BT ve MR, metastazların boyutunu ve dağılımını gösterir. PET-CT tüm vücut taraması için altın standarttır.
• Biyopsi: Laparoskopik veya iğne biyopsisi ile doku örneği alınır.
• Kan Testleri: AFP, CEA, CA 19-9 gibi tümör belirteçleri ve karaciğer fonksiyon testleri.

Tedavi Seçenekleri

1. Cerrahi: Sınırlı metastaz varlığında karaciğerin etkilenen bölümü çıkarılır (hepatik rezeksiyon).
2. Ablasyon: Radyofrekans veya mikrodalga ile tümör hücreleri yakılır.
3. Kemoterapi: Sistemik (damar yoluyla) veya hepatik arter infüzyonuyla doğrudan karaciğere uygulanır.
4. Hedefe Yönelik Tedaviler: Primer tümöre göre seçilir (Örn: KRAS mutasyonu varsa Cetuximab).
5. İmmünoterapi: PD-1/PD-L1 inhibitörleri (Pembrolizumab) bağışıklık sistemini aktive eder.

Prognozu Etkileyen Faktörler

• Metastaz sayısı ve boyutu (5 cm üzeri kötü prognoz)
• Primer tümörün tipi ve agresifliği
• Karaciğer dışı metastaz varlığı
• Hastanın genel performans durumu (ECOG skoru)

Yaşam Beklentisi
Tedavisiz hastalarda ortalama sağkalım 6-12 aydır. Agresif tedaviyle:

• Kolorektal kaynaklı: 5 yıllık sağkalım %40-50
• Meme kanseri kaynaklı: 3 yıllık sağkalım %30-40
• Pankreas kaynaklı: 2 yıllık sağkalım %10’dan az

Destek Tedaviler ve Yaşam Kalitesi

• Beslenme: Protein ağırlıklı diyet, kas kaybını önler.
• Ağrı Yönetimi: Narkotik olmayan analjezikler veya radyoterapi.
• Psikososyal Destek: Palyatif bakım ekipleri ve psikoonkoloji konsültasyonu.

Yeni Gelişmeler

• SIRT (Radyoembolizasyon): Yüksek doz radyoaktif mikrokürelerle hedefli tedavi.
• CAR-T Hücre Tedavisi: Özellikle hematolojik metastazlarda deneysel aşamada.
• Sıvı Biyopsi: ctDNA analiziyle tedavi yanıtı takibi.

Karaciğer metastazı tedavisinde başarı; onkolog, cerrah ve radyolog işbirliğine bağlıdır. Erken müdahale ve kişiselleştirilmiş tedavi protokolleriyle yaşam süresi ve kalitesi anlamlı derecede artırılabilir.