Testis torsiyonu, erkek üreme sağlığını tehdit eden acil bir durumdur. Spermatik kordonun bükülmesi sonucu testise kan akışının kesilmesiyle ortaya çıkar. Zamanında müdahale edilmezse kalıcı doku hasarı ve kısırlık riski doğurabilir. Bu yazıda, testis torsiyonunun kısırlıkla ilişkisini ve korunma yöntemlerini detaylandıracağız.
Testis Torsiyonu Nedir?
Testis torsiyonu, spermatik kordonun kendi etrafında dönmesiyle testisin kan dolaşımının engellenmesidir. Genellikle 12-18 yaş arası ergenlerde görülse de her yaşta ortaya çıkabilir. Anatomik yatkınlık (örn. "bell-clapper" deformitesi) veya travma gibi faktörler tetikleyebilir. Kan akışının 6 saatten uzun süre kesilmesi, testis dokusunun geri dönüşümsüz kaybına yol açar.
Kısırlık Riski Nasıl Oluşur?
Testis torsiyonu, sperm üretiminden sorumlu hücrelerin oksijensiz kalması nedeniyle infertiliteye neden olabilir. Tek taraflı torsiyon geçirenlerde bile sağlıklı testiste antikor üretimi başlayabilir. Bu antikorlar sperm hücrelerine saldırarak üreme kapasitesini düşürebilir. Araştırmalar, 24 saat içinde tedavi edilmeyen vakalarda %50’ye varan infertilite riski olduğunu gösteriyor.
Belirtileri ve Tanı Yöntemleri
- Ani başlayan şiddetli testis ağrısı
- Skrotumda şişlik ve kızarıklık
- Bulantı ve kusma
- Yüksek testis pozisyonu (horizontal yerleşim)
Tanıda fizik muayene, Doppler ultrason ve sintigrafi kullanılır. Doppler ile kan akımının kesildiği doğrulanır.
Tedavi ve Zamanlamanın Önemi
Acil cerrahi müdahale (detorsiyon) ilk 6 saatte yapılırsa testis kurtarma şansı %90’dır. Ameliyatta bükülen kordon düzeltilir ve testis skrotuma sabitlenir (orşiopeksi). Karşı testise de koruyucu sabitleme uygulanır. Geç müdahalede nekroz gelişirse testis alınmak zorunda kalınır.
Kısırlığı Önlemek İçin Ne Yapılmalı?
- Erken Müdahale: İlk belirtilerde (ani ağrı, şişme) acil servise başvurun.
- Koruyucu Cerrahi: Tekrarlayan torsiyon öyküsü varsa profilaktik orşiopeksi önerilir.
- Sperm Bankası: Tek testis kaybı durumunda gelecekteki çocuk sahibi olma şansını artırmak için sperm dondurulabilir.
Sık Sorulan Sorular
- Tek testis ile baba olunabilir mi?
Evet, sağlıklı tek testis normal sperm üretiyorsa doğal yolla gebelik mümkündür. - Torsiyon sonrası cinsel işlev etkilenir mi?
Testis alınsa bile hormon üretimi diğer testis tarafından sürdürüldüğü için libido ve ereksiyon genellikle korunur.
Testis torsiyonu geçiren hastaların %35’inde sperm kalitesinde düşüş görülür. Bu nedenle, 6 aylık aralıklarla semen analizi yaptırmak önerilir. Erken tanı ve doğru tedaviyle kısırlık riski en aza indirilebilir.
