Hiperekojen barsak, fetal ultrasonda bağırsakların çevre dokulardan daha parlak (beyaz) görünmesiyle karakterize bir ultrason bulgusudur. Genellikle ikinci trimester tarama ultrasonlarında tespit edilen bu durum, bazen altta yatan önemli sağlık sorunlarının işareti olabilir.

Hiperekojen Barsak Nedir?
Normalde fetal bağırsaklar karaciğerle benzer ekojenitede (gri tonlarda) görülür. Hiperekojen barsak tanısı, bağırsak parankiminin kemik ekojenitesine eşit veya daha parlak olması durumunda konulur. Bu bulgu izole olabileceği gibi kromozomal anomaliler veya enfeksiyonlarla da ilişkili olabilir.

Başlıca Nedenleri

• Kromozomal Anomaliler: Down sendromu (Trizomi 21) vakalarının %5-15’inde görülür
• Fetal Enfeksiyonlar: CMV, toksoplazma veya parvovirüs B19 enfeksiyonları
• Sistik Fibrozis: Özellikle beyaz ırkta önemli bir neden (%3-10 ilişki)
• İntrauterin Büyüme Kısıtlılığı
• Gastrointestinal Obstrüksiyonlar
• Amniyotik Kanama: Yutulan kanın bağırsakta hiperekojenite yapması
• İdiopatik: Olguların %50-75’inde altta yatan neden bulunamaz

Teşhis ve İleri Tetkikler
Tanı gebeliğin 16-24. haftalarındaki rutin ultrasonla konur. Ek bulgular saptanırsa:

• Detaylı Anatomik Tarama: Kardiyak ve GIS anomalileri araştırılır
• Enfeksiyon Taraması: TORCH paneli ve parvovirüs IgM testleri
• Fetal Ekokardiyografi: Konjenital kalp defektleri için
• Amniyosentez: Kromozomal analiz ve CFTR mutasyon testi
• Seri Ultrason Takibi: Bulgunun geçici olup olmadığını belirlemek için

İlişkili Riskler ve Olası Komplikasyonlar

• Fetal Kayıp Riski: Altta yatan anomali varlığında %10-15 artış
• Erken Doğum: Enfeksiyon veya gelişme geriliği durumunda
• Postnatal Komplikasyonlar: Mekonyum ileusu, bağırsak tıkanıklığı
• Plasental Yetmezlik: İUGG ile birliktelik gösterdiğinde

Yönetim ve Tedavi Yaklaşımları

1. İzole Hiperekojen Barsak:

   • 4 hafta aralıklarla seri ultrason takibi
   • Fetal büyümenin değerlendirilmesi
   • 32. haftada Doppler incelemesi

2. Ek Anomaliler Varlığında:

   • Perinatoloji konsültasyonu
   • Sistik fibrozis için genetik danışmanlık
   • Enfeksiyon saptanırsa uygun antenatal tedavi

3. Doğum Sonrası:

   • Yenidoğanda dışkılama takibi
   • Mekonyum geçiş süresinin değerlendirilmesi
   • Sistik fibrozis şüphesinde ter testi

Prognoz ve Takip
İzole hiperekojen barsaklı fetüslerin %80’inde bulgu 3. trimesterde kaybolur. Bu grupta normal perinatal sonuç oranı %95’tir. Kötü prognoz göstergeleri:

• Persistan hiperekojenite
• Bağırsak dilatasyonu veya polihidramniyos
• Beraberinde gelişme geriliği olması

Aile Danışmanlığı

• Risk faktörü olmayan çiftlerde kromozomal anomali riski %1-2
• Sistik fibrozis taşıyıcılık testi önerisi
• Bulgunun geçici olma olasılığının açıklanması
• Doğumun III. düzey merkezde planlanması önerisi

Hiperekojen barsak saptandığında multidisipliner yaklaşım esastır. Perinatolog, genetik uzmanı ve yenidoğan hekiminin koordineli çalışması, en doğru yönetim planının oluşturulmasını sağlar.