Hamilelikte kalp çarpıntısı, anne adaylarının sık karşılaştığı bir durumdur. Genellikle gebeliğin doğal bir parçası olarak kabul edilse de altta yatan ciddi nedenlerin ekarte edilmesi gerekir. Bu yazıda, hamilelikte çarpıntının sebeplerini, risk faktörlerini ve yönetim stratejilerini detaylıca ele alıyoruz.
Hamilelikte Çarpıntının Ana Nedenleri
Gebelik döneminde görülen çarpıntıların temel sebebi vücuttaki fizyolojik değişimlerdir. Kan hacminin %50’ye varan oranda artması, kalbin dakikada 10-20 atım daha hızlı çalışmasına yol açar. Progesteron hormonundaki yükselme sinir sistemini etkileyerek ritim bozukluklarını tetikler. Demir eksikliği anemisi, tiroid bezinin aşırı çalışması ve elektrolit dengesizlikleri de önemli tetikleyicilerdir.
Çarpıntıyla Birlikte Görülen Diğer Belirtiler
- Göğüste baskı hissi veya batma tarzında ağrı
- Nefes darlığı ve merdiven çıkmada zorlanma
- Baş dönmesi veya ani bayılma atakları
- Ellerde titreme ve açıklanamayan terleme
- Sırtüstü yatarken kötüleşen şikayetler
Tehlikeli Durumların Ayırt Edilmesi
Çarpıntıların %80’i fizyolojik olsa da bazı alarm belirtileri dikkat gerektirir:
- 5 dakikayı aşan sürekli çarpıntı atakları
- Nabzın dakikada 140’ın üzerine çıkması
- Geçmeyen göğüs ağrısı
- Bilinç bulanıklığı veya görme kaybı
Bu durumlarda atriyal fibrilasyon, ventriküler taşikardi veya kalp kapak problemleri araştırılmalıdır.
Tanı Yöntemleri ve Testler
Şikayetleri değerlendirmek için kademeli bir yaklaşım uygulanır:
- Fizik Muayene: Nabız kontrolü, tiroid bezinin palpasyonu
- EKG: Ani ritim bozukluklarının tespiti
- Holter Monitorizasyonu: 24-48 saatlik sürekli ritim kaydı
- Ekokardiyografi: Kalp yapısı ve fonksiyonlarının değerlendirilmesi
- Kan Testleri: TSH, ferritin, elektrolit paneli ve troponin düzeyleri
Tedavi ve Yönetim Stratejileri
Fizyolojik çarpıntılarda ilaçsız yaklaşımlar öncelik taşır:
- Sol Yan Pozisyonu: Rahmin ana toplardamara baskısını azaltır
- Valsalva Manevrası: 10 saniye nefes tutup ıkınmak
- Elektrolit Dengesi: Potasyum ve magnezyum içeren besinler (muz, avokado, badem)
- Nefes Egzersizleri: 4-7-8 tekniği (4 saniye nefes al, 7 saniye tut, 8 saniye ver)
İlaç tedavisi sadece ciddi aritmilerde kullanılır. Beta blokerler ancak fetal riskler dikkatle değerlendirilerek verilir.
Önleyici Tedbirler
- Kafeinli içecekleri günde 1 fincanla sınırlamak
- Yemek sonrası ani hareketlerden kaçınmak
- Demir ve B12 takviyelerini düzenli kullanmak
- Gece en az 7 saat kaliteli uyku
- Yoga veya prenatal pilatesle stres kontrolü
Ne Zaman Acil Başvurulmalı?
- Çarpıntıyla eş zamanlı bayılma
- Dinlenme halinde dakikada 120’yi aşan nabız
- Dilde veya dudaklarda morarma
- Şiddetli nefes darlığında acil kardiyoloji konsültasyonu
Gebelik süresince düzenli doğum öncesi kontroller, olası kalp sorunlarının erken tespiti açısından hayati önem taşır.
