Gebelik şekeri (gestasyonel diyabet), hamilelik sırasında ortaya çıkan ve kan şekeri seviyelerinin yüksekliği ile karakterize bir durumdur. Bu durumda beslenme düzeni, egzersiz ve gerektiğinde ilaç tedavisi ile kan şekeri kontrol altına alınır. İnsülin tedavisi ise belirli kriterlere göre planlanan bir süreçtir.
Gebelik Şekeri Tanısı Nasıl Konur?
Gebelik şekeri tanısı, 24-28. haftalar arasında yapılan şeker yükleme testi (OGTT) ile belirlenir. Açlık kan şekeri 95 mg/dL’yi, 1. saat değeri 180 mg/dL’yi, 2. saat değeri ise 155 mg/dL’yi aşarsa gestasyonel diyabet tanısı konulur.
İnsülin Tedavisi Hangi Değerlerde Gerekli Olur?
İnsülin tedavisi, diyet ve egzersizle kontrol edilemeyen kan şekeri yüksekliğinde başvurulan bir yöntemdir. Aşağıdaki durumlarda insülin kullanımı gündeme gelir:
- Açlık Kan Şekeri: Hedef aralık 60-95 mg/dL’dir. Üst üste iki ölçümde 95 mg/dL’nin üzerinde olması durumunda insülin düşünülür.
- Tokluk Kan Şekeri: Yemekten 1 saat sonra 140 mg/dL, 2 saat sonra 120 mg/dL’yi aşan değerler insülin gerektirebilir.
- HbA1c Değeri: %5.7’nin üzerinde olması durumunda tedavi planı yeniden değerlendirilir.
İnsülin Tedavisinin Uygulama Şekli
Gebelikte insülin, cilt altına enjekte edilerek uygulanır. Kısa etkili (hızlı) veya uzun etkili (bazal) insülin tipleri, hastanın kan şekeri profiline göre seçilir. Dozaj, doktor tarafından kişiye özel ayarlanır ve düzenli takip ile optimize edilir.
İnsülin Kullanımının Riskleri ve Faydaları
İnsülin tedavisi, plasenta yoluyla bebeğe geçmediği için gebelikte güvenle kullanılabilir. Ancak aşırı doz, hipoglisemi (düşük kan şekeri) riski oluşturabilir. Faydaları arasında:
- Anne ve bebekte şekerin zararlı etkilerini önleme,
- Erken doğum ve sezaryen riskini azaltma,
- Bebeğin iri doğum (makrozomi) olasılığını düşürme yer alır.
Alternatif Tedavi Yöntemleri
Kan şekeri hafif yüksek seyreden gebelerde, diyetisyen eşliğinde karbonhidrat kısıtlaması ve düzenli yürüyüş gibi yaşam tarzı değişiklikleri yeterli olabilir. Bazı durumlarda oral antidiyabetik ilaçlar (metformin) da kullanılabilir, ancak bu ilaçların gebelikteki etkinliği ve güvenilirliği tartışmalıdır.
Takip Süreci Nasıl İlerler?
İnsülin başlandıktan sonra haftalık kan şekeri takipleri yapılır. Açlık ve tokluk değerleri kaydedilerek doz ayarlamaları gerçekleştirilir. Ayrıca fetal büyüme ultrasonları ile bebeğin gelişimi yakından izlenir.
Doğum Sonrası İnsülin Kullanımı
Gebelik şekeri olan kadınların çoğunda doğumdan sonra kan şekeri normale döner. Ancak tip 2 diyabet riski arttığı için doğum sonrası 6-12. haftalarda tekrar şeker yükleme testi yapılmalıdır.
