Gebelik sonlandırılması, anne veya bebeğin hayatını tehdit eden acil durumlarda başvurulan tıbbi bir müdahaledir. Bu karar, multidisipliner bir tıbbi ekip tarafından titizlikle değerlendirilir ve yalnızca tıbbi zorunluluk halinde uygulanır. İşte gebeliğin sonlandırılmasını gerektiren kritik durumlar:

Anne Hayatını Tehdit Eden Acil Durumlar

• Şiddetli Preeklampsi/Eklampsi: Kontrol altına alınamayan yüksek tansiyon, nöbetler veya organ yetmezliği durumunda acilen gebelik sonlandırılır.
• Plasenta Dekolmanı: Plasentanın erken ayrılması sonucu yoğun kanama ve fetal distres gelişmesi.
• Ağır Kalp Yetmezliği: Gebeliğin kalp üzerindeki yükü tolere edilemezse.
• Tedaviye Dirençli Gebelik Kolestazı: Karaciğer fonksiyonlarının ciddi şekilde bozulması ve kaşıntının yaşam kalitesini düşürmesi.

Fetal Anomaliler ve Yaşamla Bağdaşmayan Durumlar

• Anensefali: Beyin dokusunun büyük kısmının gelişmemesi.
• Trisomi 13 veya 18: Ciddi organ malformasyonlarıyla seyreden kromozomal bozukluklar.
• Bilateral Renal Agenesis: Böbreklerin olmamasına bağlı olumsuz sonuçlar.
• Tedavi Edilemeyen Fetal Hidrops: Sıvı birikiminin kalp yetmezliğine yol açması.

Enfeksiyon ve Sistemik Hastalıklar

• Sepsis: Annede enfeksiyonun yayılarak organ yetmezliğine yol açması.
• Aktif Tüberküloz: Kemoterapi ilaçlarının fetal toksisitesi ve annenin tedaviye ihtiyacı.
• Kontrolsüz Otoimmün Hastalıklar: SLE (Sistemik Lupus Eritematozus) ataklarında böbrek tutulumu.

Onkolojik Nedenler

• Agressif Kanser Türleri: Kemoterapi/radyoterapi gerektiren meme, serviks veya lenfoma vakaları. Gebelik tedaviyi engelliyorsa.
• Tedavinin Geciktirilemeyeceği Durumlar: Tümör progresyonunun hızlı olması.

Psikiyatrik Endikasyonlar

• İntihar Riski: Ağır depresyon veya psikotik bozukluklarda anne hayatının risk altında olması.

Yasal Süreç ve Etik Değerlendirme
Türkiye’de 24. gebelik haftasına kadar fetal anomali veya anne hayatını tehdit eden durumlarda yasal izinle işlem yapılır. Etik kurul onayı gerektiren durumlarda:

• Kadın doğum uzmanı, psikiyatrist, perinatolog ve etik kurulun ortak kararı alınır.
• Hastanın rızası yazılı olarak kayıt altına alınır.

Tıbbi Yöntemler ve Süreç

• 1. Trimester: Medikal (ilaçla) veya vakum aspirasyon yöntemi.
• 2. Trimester: Dilitasyon ve evacuasyon (D&E) veya indüksiyon.
• Komplikasyon Yönetimi: Kanama kontrolü, enfeksiyon profilaksisi ve psikolojik destek şarttır.

Sonrasında Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Fiziksel İyileşme: 2-6 hafta arası kanama takibi ve enfeksiyon bulgularının izlenmesi.
• Psikososyal Destek: Travma sonrası stres bozukluğu riskine karşı psikoterapi önerilir.
• Gebelik Planlama: Sonraki gebelikler için risk değerlendirmesi ve profilaktik tedaviler.