CA 15-3, meme kanseri takibinde kullanılan önemli bir tümör belirtecidir. Bu protein, meme kanseri hücreleri tarafından üretilir ve kanda ölçülebilir. Primer tanıdan ziyade tedavi yanıtını değerlendirmek, nüksleri erken saptamak ve metastatik hastalığı izlemek amacıyla kullanılır.

CA 15-3 Testi Ne Zaman İstenir?

• Meme kanseri tanısı almış hastalarda tedavi etkinliğini izlemek için
• Kemik veya karaciğer metastazı şüphesi durumunda
• Tedavi sonrası nüks takibinde düzenli aralıklarla
• Diğer tümör belirteçleriyle birlikte klinik tabloyu desteklemek amacıyla

Test Nasıl Yapılır?
CA 15-3 ölçümü için kol damarından alınan kan örneği kullanılır. Özel bir hazırlık gerektirmez, ancak açlık tavsiye edilir. Laboratuvarda immünolojik yöntemlerle (genellikle ELISA) analiz edilir. Sonuçlar 24-48 saat içinde raporlanır.

Normal Değer Aralığı ve Yorumlama

• Normal Değer: 0-31 U/mL
• Sınırda Yükseklik (32-50 U/mL): İyi huylu meme hastalıkları, karaciğer sirozu veya enfeksiyonlarda görülebilir. Yakın takip önerilir.
• Anlamlı Yükseklik (>50 U/mL): Meme kanseri aktivitesini düşündürür. Metastaz varlığında 100 U/mL üzerine çıkabilir.

Yüksekliğine Neden Olan Durumlar

• Meme kanseri (özellikle metastatik)
• Yumurtalık, akciğer veya pankreas kanserleri
• Karaciğer hastalıkları (siroz, hepatit)
• Endometriozis veya fibrokistik meme hastalığı
• Tüberküloz gibi kronik enfeksiyonlar

Testin Sınırlılıkları

• Erken evre meme kanserinde %20-30 oranında normal çıkabilir.
• Tümör boyutu küçükse yükselmeyebilir.
• Bazı hastalarda tümör varlığına rağmen normal kalabilir.
• Tek başına tanı koydurucu değildir, mutlaka görüntüleme ve biyopsi ile desteklenmelidir.

Tedavi Takibindeki Rolü

• Kemoterapi/radyoterapi sonrası düşüş tedavi yanıtını gösterir.
• Seviyelerin yükselmesi nüks veya direnç gelişimine işaret eder.
• Metastaz şüphesinde diğer belirteçlerle (CEA, CA 27.29) birlikte değerlendirilir.

Hastaların Bilmesi Gerekenler

• Anormal sonuçlar her zaman kanser anlamına gelmez.
• Testin duyarlılığı tümör tipine göre değişir (lobüler kanserlerde daha düşük).
• Sigara kullanımı ve gebelik sonuçları etkileyebilir.
• Sonuçlar mutlaka onkoloji uzmanı tarafından klinik bulgularla birlikte yorumlanmalıdır.

Takip Protokolü
Tedavi gören hastalarda 3-6 ayda bir ölçüm yapılır. Metastatik vakalarda bu süre 1-3 aya iner. Anlamlı yükselme durumunda PET-CT veya kemik sintigrafisi gibi ileri tetkikler istenir.