Boyun ultrasonu, boyun bölgesindeki yapıların görüntülenmesi için kullanılan güvenli ve ağrısız bir tanı yöntemidir. Ses dalgalarını kullanarak tiroid bezi, lenf düğümleri, tükürük bezleri ve kan damarları gibi yapıların detaylı değerlendirilmesini sağlar. Radyasyon içermemesi ve dinamik inceleme imkanı sunması nedeniyle sıklıkla tercih edilir.
Boyun Ultrasonu Hangi Durumlarda İstenir?
- Tiroid nodüllerinin tespiti ve karakterizasyonu
- Boyunda ele gelen kitlelerin değerlendirilmesi
- Lenf bezlerinde büyüme şüphesi
- Tükürük bezi hastalıkları (kist, tümör, taş)
- Guatr veya tiroidit tanısı
- Kan damarlarındaki anormalliklerin araştırılması
Çekim Öncesi Hazırlık Gerekir mi?
Boyun ultrasonu için özel bir hazırlık gerekmez. Hastaların:
- Kolye, zincir gibi takıları çıkarması
- Yaka bölgesinin rahat erişilebilir olması için düğmeli kıyafet giymesi
- Kan sulandırıcı ilaç kullanıyorsa doktora bilgi vermesi yeterlidir.
İşlem Nasıl Gerçekleşir?
- Hasta muayene masasına sırtüstü uzanır.
- Doktor, boyun bölgesine su bazlı jel sürer.
- Ultrason probu deri üzerinde gezdirilerek görüntüler alınır.
- Şüpheli alanlar farklı açılardan incelenir.
- Renkli Doppler ile kan akımı değerlendirilir.
- İşlem genellikle 15-20 dakika sürer.
Hangi Yapılar Değerlendirilir?
- Tiroid bezi: Boyutları, nodül varlığı, eko yapısı
- Lenf nodları: Büyüklük, şekil, kanlanma özellikleri
- Tükürük bezleri: Parotis, submandibuler bezlerde kist veya taş
- Kan damarları: Şah damarı (karotis) daralması veya pıhtı
- Doğumsal kitleler: Kistik higroma, brankiyal kist
Avantajları ve Sınırlılıkları
Avantajları:
- Radyasyon içermez, hamilelerde güvenle kullanılabilir
- Gerçek zamanlı dinamik inceleme imkanı
- İğne biyopsileri için kılavuzluk etmesi
Sınırlılıkları: - Kemik yapıların arkasını gösteremez
- Derin yerleşimli lezyonlarda BT/MR’ye göre daha az detay
Sonuçlar Nasıl Değerlendirilir?
Radyoloji uzmanı, görüntüleri TIRADS (Tiroid Görüntüleme Raporlama ve Veri Sistemi) kriterlerine göre analiz eder. Nodüller; boyut, kenar düzeni, kalsifikasyon ve kanlanma özelliklerine göre kategorize edilir. Şüpheli bulgularda ince iğne aspirasyon biyopsisi önerilir.
Sık Sorulan Sorular
- Ağrılı mıdır? Tamamen ağrısız bir işlemdir.
- Neden jel sürülür? Ses dalgalarının iletimi için gereklidir.
- Rapor süresi ne kadar? Genellikle 24 saat içinde verilir.
- Kaç kez çekilebilir? Gerektiğinde tekrarlanabilir, yan etkisi yoktur.
Boyun ultrasonu sonuçları mutlaka klinik bulgular ve laboratuvar testleriyle birlikte değerlendirilmelidir. Endokrinoloji veya kulak-burun-boğaz uzmanları, sonuçlara göre tedavi planını oluşturur.
