Ayak ağrısı, her yaştan insanın yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyen yaygın bir şikayettir. Ayaklarımızda 26 kemik, 33 eklem ve 100’den fazla bağ bulunur; bu karmaşık yapı, yanlış ayakkabı seçiminden nörolojik hastalıklara kadar pek çok nedenden ağrıya açıktır. İşte ayak ağrısına dair kapsamlı bilgiler:

Ayak Ağrısının Yaygın Nedenleri

• Plantar Fasiit: Topuktan ayak parmaklarına uzanan bağ dokusunun iltihaplanması. Sabah ilk adımlarda keskin ağrıyla kendini gösterir.
• Nasır ve Siğiller: Basınç noktalarında oluşan sertleşmiş deri veya viral kaynaklı lezyonlar.
• Stres Kırıkları: Tekrarlayan zorlamalara bağlı kemik çatlakları (özellikle uzun mesafe koşucularında).
• Halluks Valgus: Başparmağın içe doğru dönmesiyle oluşan "bunion" deformitesi.
• Nöromalar: Sinir dokusunda kalınlaşma (Morton nöroması en sık 3-4. parmak arasında görülür).

Hangi Belirtiler Alarm Verir?
Gece uyandıran ağrı, ayakta morarma/şişlik, yürüyememe veya ateş gibi belirtiler acil tıbbi müdahale gerektirir. Diyabet hastalarında küçük kesiler bile ciddi enfeksiyonlara yol açabilir.

Teşhis Yöntemleri

• Fizik Muayene: Yürüyüş analizi ve palpasyonla ağrı kaynağının tespiti.
• Görüntüleme: Röntgen (kırık), MR (yumuşak doku hasarı), EMG (sinir sıkışması).
• Laboratuvar: Gut şüphesinde ürik asit testi, enfeksiyonda CRP değerleri.

Tedavi Yaklaşımları

1. Konservatif Tedaviler:

   • Ortopedik tabanlık ve doğru ayakkabı seçimi
   • NSAİ ilaçlar (ibuprofen) ve lokal kortizon enjeksiyonları
   • Fizik tedavi (ESWT şok dalga tedavisi plantar fasiitte %85 başarı sağlar)

2. Cerrahi Çözümler:

   • Endoskopik plantar fasya gevşetmesi
   • Kemik çıkıntılarının alınması (bunionektomi)
   • Sinir dekompresyon ameliyatları

Evde Uygulanabilecek Yöntemler

• Buz Masajı: Topuk ağrısı için günde 3 kez 15 dakika buz uygulaması.
• Germe Egzersizleri: Sabah yataktan kalkmadan önce havlu ile ayak tabanını esnetme.
• Epsom Tuzu Banyosu: 2 yemek kaşığı tuzu ılık suda eritip 20 dakika ayak dinlendirme.

Önleme Stratejileri

• Ayakkabı Seçimi: Parmak ucu ile ayakkabı arasında 1 cm boşluk olmalı, topuk yüksekliği 5 cm’yi geçmemeli.
• Kilo Kontrolü: Her 5 kg fazlalık, ayaklara 25 kg ek yük bindirir.
• Yüzey Seçimi: Sert betonda değil, toprak veya tartan pistte yürüyüş.

Diyabetik Ayak Bakımı
Şeker hastaları her gün ayaklarını kontrol etmeli, nasırları kendileri kesmemeli ve çıplak ayakla dolaşmamalıdır. Yılda bir podolog kontrolü şarttır.

Sporculara Özel Tavsiyeler
Koşucular, ayakkabılarını 800 km’de bir yenilemeli. Antrenman şiddetini haftada %10’dan fazla artırmamalı ve dinlenme günlerini ihmal etmemelidir.