Anne karnında bebek ölümü, gebeliğin 20. haftasından sonra veya bebeğin 500 gram üzerinde olduğu dönemde meydana gelen fetal kayıptır. Tıbbi literatürde "intrauterin fetal ölüm" olarak adlandırılan bu durum, aileler için derin bir yas sürecini başlatır. Gebeliklerin yaklaşık %1’inde görülür ve nedenlerinin multidisipliner yaklaşımla araştırılması gerekir.
Nedenleri ve Risk Faktörleri
Anne karnında bebek ölümüne yol açan faktörler üç ana grupta incelenir. Annede kontrolsüz diyabet, preeklampsi, otoimmün hastalıklar (antifosfolipid sendromu), tiroit bozuklukları ve pıhtılaşma anomalileri (trombofili) önemli risklerdir. Bebeğe bağlı nedenler arasında kromozomal anomaliler (Trizomi 18), konjenital kalp defektleri, enfeksiyonlar (CMV, parvovirüs B19) ve şiddetli büyüme geriliği yer alır. Plasenta kaynaklı sorunlarda ise dekolman (ayrılma), kordon dolanması veya plasental yetmezlik öne çıkar.
Belirtiler ve Tanı Süreci
En sık belirti bebek hareketlerinin hissedilmemesidir. Vajinal kanama, kasık ağrısı veya gebelik bulgularının (meme hassasiyeti, bulantı) aniden kaybolması uyarıcı olabilir. Tanıda altın standart obstetrik ultrasonografidir. Bebeğin kalp atışının görülmemesi ve hareket yokluğu kesin tanıyı koydurur. Destekleyici olarak Doppler incelemesi ve fetal EKG kullanılır.
Duygusal Etkiler ve Destek Mekanizmaları
Kayıp sonrası annelerde yoğun suçluluk duygusu, depresyon ve travma sonrası stres bozukluğu gelişebilir. Eşler arası iletişim sorunları sık görülür. Bu süreçte psikiyatrik destek, yas danışmanlığı ve destek grupları kritik rol oynar. Aile hekimleri ve psikologlar iyileşme sürecini yönetmede aktif görev alır.
Tedavi ve Doğum Süreci
Tanı konulduktan sonra 48 saat içinde doğum planlanır. Vajinal doğum tercih edilen yöntemdir. İndüksiyon (suni sancı) ile başlatılan doğum sürecinde epidural anestezi ile ağrı kontrolü sağlanır. Sezaryen yalnızca tıbbi zorunluluk varsa uygulanır. Doğum sonrası bebek otopsisi, plasenta histopatolojisi ve anne kan testleri (trombofili paneli, enfeksiyon taraması) nedenin aydınlatılması için şarttır.
Sonraki Gebeliklerde Yaklaşım
- Zamanlama: Fiziksel ve ruhsal iyileşme sonrası (en erken 3-6 ay).
- Önleyici Tedbirler: Düşük doz aspirin, heparin (trombofili varlığında), endokrin bozuklukların tedavisi.
- Takip Protokolü: Riskli gebelik uzmanı (perinatolog) kontrolü, haftalık NST, fetal biyofizik profil.
Korunma Stratejileri
Gebelik öncesi danışmanlık almak, kronik hastalıkları kontrol altına almak ve düzenli prenatal takipler hayati önem taşır. Sigara-alkolden kaçınma, enfeksiyon aşıları (grip, COVID-19) ve dengeli beslenme temel korunma yöntemleridir. Yüksek riskli gebelerde 28. haftadan itibaren fetal hareket takibi önerilir.
Yasal Süreç ve Belgeler
Türkiye’de fetal ölümlerde 24 saat içinde nüfus müdürlüğüne bildirim zorunludur. Cenaze işlemleri için hastanelerin verdiği fetal ölüm raporu ile defin işlemi gerçekleştirilir. Aileler ruhsatsız defin merkezlerinden kaçınmalıdır.
