Anekoik Kist

Anekoik Kist Hastalığı Nedir?

Kist kelime anlamı olarak içi sıvı dolu balon-baloncuk demektir. Anekoik kistler ise ultrason aracılığıyla saptayabildiğimiz %98 oranında iyi huylu olan kist türüdür. Bu kistlere anekoik kist denilmesinin nedeni ultrason ekranında aldıkları simsiyah ve diğer yapılardan ayırt edilmesine yardımcı renkleridir.  

Anekoik kistler böbrekler, akciğerler, karaciğer, yumurtalıklar, memeler ve pankreas gibi dokularda görülebilmektedirler. En sık görülen anekoik kistler ise meme, yumurtalık, karaciğer ve böbreklerde görülen anekoik kistlerdir. 

Anekoik Kist Çeşitleri Nelerdir?

Memede Bulunan Anekoik Kistler

Yapısal olarak bağ doku ve süt bezleri olarak 2 tabakadan oluşan memenin anekoik kistleri fibrokist, fibrokistik hastalık, mastopati veya fibrovasküler kistler olarak da adlandırılabilmektedirler. Memede oluşan bu tür kistlerin oluşma mekanizmaları genellikle bağ dokunun artışıyla olan kistleşmeler ve bu kistleşmelerin süt kanalcıklarında yaptıkları tıkanmalarla kendilerini göstermektedirler. Bu tür kistik yapılar çoğu kadında görüldüğü ve çok büyük bir miktarı benign yani iyi huylu olduğundan dolayı artık litaratürde fibrokistik hastalık adı ile anılmamakta; patologlarca bu yapılara fibrokistik durum adının verilmesi daha uygun görülmektedir. Çünkü hekimlerce hastalık kelimesi kullanıldığı zaman kişilerin korkarak hastalığın gidişatı ile ilgili kötü fikirlere kapılmaları istenmemektedir. 

Kadınların meme dokularında ultrason aracılığıyla saptanmış olan problemler arasında ilk sırayı meme fibrokistleri almaktadır. Kadınlarda meme muayenesi esnasında ele gelen kitlelerin en sık sebebi memenin fibrokistleridir. 

Yumurtalıkta Bulunan Anekoik Kistler 

Yumurtalıkta bulunan anekoik kistler de memede bulunanlar gibi genellikle iyi huylu kistlerdir. Fakat yumurtalıkta memeye göre daha fazla oranda kötü huylu, kanserleşmeye yatkın durumda anekoik kistler görülebilmektedir. Bu durumun yani yumurtada daha riskli kistlerin oluşabilmesi durumunun asıl sebebi yumurtalıkların sürekli hormonal ve sinirsel bir döngü içerisinde olmasıdır. Yani yumurtalıkların daha aktif organlar olmalarından dolayı kanserleşme riskleri daha fazladır. 

Bu hareketlilik durumunu en basit ve en kolay yolla açıklamak kadınların her ay yaşadıkları regl/adet döngüsü ile mümkündür. Kadınların regl olmasını sağlayan bu döngüye tıbbi olarak menstrüel siklus denir. Her menstrüel siklusta yumurtalıkta folikül kistleri oluşmaktadır. Folikül kistleri oluşumu normal olan kistlerdendir ve anekoik kist grubuna girerler. Folikül kistlerinin menstrüel siklusun 2. Haftasının sonunda kendiliğinden kaybolması beklenir; fakat bazen regl/adet görülene kadar bu kistler kaybolmayabilirler. Bu durum çok istenilen bir durum olmamakla beraber genellikle adet görülmesiyle beraber kistin de kaybolduğu görülmektedir.

Eğer foliküler kistlerin içine kanamalar olmuşsa kistler anekoik kist olmaktan çıkarak grimsi bir görüntü alırlar. (anekoik kistler ultrasonda simsiyah görünürler.) Bu tür kistler anekoik kist grubuna girmezler ve kanamalı kist olarak adlandırılırlar. Anekoik kistlerden ayırt edilmeleri gerekmektedir. 

Karaciğerde Görülen Anekoik Kistler 

Karaciğerin basit kistleri olarak da adlandırılan içi seröz sıvıyla dolu, karaciğer içi kanallarla ilişkisi olmayan kistlerdir. Değişen çaplarda olabilen karaciğerin anekoik kistleri birkaç mm’den 20-25 cm’ye kadar büyüyebilir. Karaciğer kistlerinin kendi içinde parçalara ayrılma özelliği yoktur, yani uniloküler yapıdadırlar. 

Böbrekte bulunan anekoik kistler, böbrekte en fazla görülen basit kistlerdir. Yaşla beraber artış gösterirler ve üroloji hekimi tarafından iğne ile boşaltılarak tedavi edilirler. 

Genel tabloya bakıldığında ise anekoik kistler; USG ve BT taramalarında yetişkin popülasyonda yüzde 3 sıklıkta görülmektedir. Asemptomatik (belirtisiz) ve komplike olmayan olgularda kadın/erkek oranı 1.5/1’dir. Buna karşılık komplike ve semptomatik olgularda aynı oran 9/1’dir. Tanı koydurmada en etkin görüntüleme yöntemi USG’dir. Komplikasyonları nadirdir, en sık görüleni kist içine kanamadır. 

Anekoik Kistlerin İyi Huylu Mu Kötü Huylu Mu Olduğuna Nasıl Karar Verilir? 

Anekoik olan kistlerin iyi veya kötü huylu olarak ayırmak mümkündür, bunun için ultrason ve/veya manyetik rezonans cihazı ile kist bazı kriterlerce değerlendirilir; 

Kistin sınırları düzenli mi? tırtıklı mı?

Kistin duvarı varsa kalın mı? İnce mi?

Kistin septaları var mı? Kaç parçadan oluşuyor?            

Kistte damarlanma durumu var mı?

Kist kalsifiye mi? Yani kireçlenmesi olan bir kist mi? 

Gibi kriterlere bakılarak kistin iyi ya da kötü huylu olduğuna hekimlerce karar verilir. Kist eğer iyi huylu ise takibe ve yapılacak tedavilere devam edilirken kötü huylu olanlarda cerrahi yapılması gündeme gelmektedir. 

Anekoik Kist Kanser Midir?

Anekoik kistler iyi huylu kistlerdir ve kanserleşmezler; çok nadir olarak kötü huylu anekoik kistler olabilir bu tür kistler sert kıvamlı kistlerdir. Yumuşak yapılı anekoik kistler ise iyi huyludurlar ve kanserleşme ihtimalleri %1’in altındadır. İlaç tedavisi veya iğne tedavisi ile kisti boşaltma yolu ile iyi huylu anekoik kistler tedavi edilirler. Kötü huylu anekoik kistlerin kanserleşme ihtimali ise yaklaşık olarak %2-3 civarındadır ve erken teşhis ile kanserleşmeden kolayca tedavi edilirler. 

Anekoik Kist Belirtileri Nelerdir?

Anekoik kistler vücuttaki çoğu organda bulunurlar ve bulundukları organın yakınlarında daha çok olmakla birlikte aşağıdaki belirtileri verebilirler; 

• Karın ağrısı
• İştahsızlık
• İltihaplanma
• Kist patlaması durumunda karın ağrısı
• Safra tıkanıklığı ve safra kesesinde iltihap
• Sarılık; safra kesesinde tıkanıklığa bağlı olarak görülür genellikle
• Sertlik hissi
• Şişkinlik
• Adet düzensizliği
• Adet dönemlerinde artan memede ve koltuk altında ağrı
• Tek ya da iki memede birden yanma, batma tarzında olan ağrı. Bu tarz ağrılar dokundukça artabilir, üzerine yatıldığında basınçla aratabilir. 

Yumurtalık kistlerinde ise genellikle rahatsız edici belirtiler görülmez çünkü yumurtalıklar diğer organlardan konum olarak uzak ve ayrılmıştır ve yumurtalıkların diğer organlarla teması oldukça zordur. Yumurtalıklarda bulunan kistler Kadın hastalıkları ve doğum uzmanlarınca yapılan rutin kontroller esnasında genellikle ultrasonla tespit edilirler. Yumurtalık kistlerinde pek ağrı olmaz. Nadiren yumurtalıkların kendi etrafında dönmesi durumu olan torsiyonun yaşanması ya da yumurtalıkta bulunan anekoik kistlerin yırtılması/patlaması sonucu ağrı oluşabilir. 

Bu durumlar haricinde yumurtalık kistlerinde şu belirtiler de görülebilir; 

• Adet düzensizlikleri
• Karın bölgesinde şişlik ve ağrı
• Sindirim sisteminde bozukluklar
• İdrar yolu enfeksiyonları gibi şikayetler 

Anekoik Kist Nedenleri Nelerdir?

Meme dokusunda oluşan anekoik kistlerin tam olarak neden oluştuğu bilinmemekle birlikte hormonların etkisi, psikolojik rahatsızlıklar, beslenme bozuklukları ve diğer çevresel faktörlerden etkilendiğine dair araştırmalar bulunmaktadır. 

Yumurtalıkta bulunan anekoik kistlerin asıl sebebi ise kadınların regl siklusu/menstrüel siklus denilen adet döngüsü esnasında yaşadığı hormonal değişikliklerden kaynaklıdır. Yumurtalık yapısı itibari ile sürekli değişen ve gelişen bir organdır ve bu gelişmeler sonucunda kişinin gebe kalabilmesi için gerekli olan yumurtaların oluşması için foliküler kistler oluşur. Bu foliküler kistlerin yok olmaması sonucunda ultrasonda gördüğümüz yapılar birer anekoik kisttir. 

Hormonal değişim haricinde beslenme, travmalar, genetik hastalıklar sonucunda da yumurtalıklarda anekoik kistler oluşabilir.

Anekoik Kist Teşhisi

Anekoik kistlerin teşhisi genellikle anamnez (hastanın şikayetlerinin doktor tarafından dinlenmesi) ve fizik muayene aracılığıyla konulmaktadır.

Hastanın şikayetleri ve hikayesi doktor tarafından dinlendikten sonra fizik muayene yapılır. Doktorun ön tanıları doğrultusunda doktor tarafından istenen tetkiklerle hastalığın teşhisi desteklenerek tanısı konulur. Genellikle ultrason ve MR tomografi aracılığıyla anekoik kistler belirlenerek kesin tanısı konulur.  

Anekoik Kist Tedavisi

Anekoik kistlerin birçoğu iyi huylu olduğundan dolayı tedavi edilmeye gerek duyulmadan kendiliğinden kaybolurlar. Doktor tarafından belirlenen süreler arasında takibi yeterli olacaktır. 

Bazı anekoik kistler ağrılı olabilir, bu durumlarda ise bir yandan ultrasonla kist görüntülenirken bir yandan da iğne ile kistin boşaltılması ve kistin etrafının alkollü bez ile silinerek kurutulması sonucunda kist tedavi edilebilir. 

Kist boşaltılma işlemleri Radyoloji uzmanları aracılığıyla yapılan işlemlerdir. Radyoloji uzmanları kist için kötü huylu demedikçe ameliyata gerek yoktur. Sadece kötü huylu olan anekoik kistler ameliyatla alınabilir. 

Anekoik kistler için verilecek spesifik bir ilaç tedavisi bulunmamaktadır. Ağrılı olan kistlerde hastaya hekim tarafından ağrı kesiciler reçetelendirilebilir. 

Adet düzensizliği yaşayan kadınların adetlerinin düzensizliklerini giderebilmek amaçlı oral kontraseptif tedavisi verilebilir.  

Anekoik Kist Tedavi Edilmezse

Anekoik kistler genellikle iyi huylu kistler olduklarından tedavi edilmeden gerilerler. Fakat bu durum anekoik tiplerin takip edilmesi gerektiğini unutturmamalı hastalar kontrollerini aksatmamalıdır.  

Anekoik kistlerin takibinin önemini şu şekilde anlatmak mümkündür; bazı durumlarda anekoik kistler büyüyerek kişide ağrı ve basınç yapabilirler. Kistler fazla büyümesi sonucunda patlayabilirler. Kistlerin patlaması kişinin ölümüyle bile sonuçlanabilecek kadar kötü bir durumdur. Kötü huylu olan anekoik kistler ise kişinin dış görünüşünde kötü görünüşler meydana getirebilirler ve daha kötüsü kanserleşebilirler. Bu sebeple anekoik kistler takip ve tedavi edilmelidirler. 

Anekoik Kist Alınırsa Tekrar Çıkar mı?

Anekoik kistlerin iyi huylu olanları genellikle tekrarlamazlar. Kötü huylu olanlar ise tekrarlayabilirler bu sebeple doktor tarafından cerrahi ameliyatla alınmalı ve sonrasında belirli aralıklarla rutin kontrollerle kistin tekrarlayıp tekrarlamadığına bakılır. 

Anekoik Kist için Hangi Doktora Gidilir?

Memede görülen anekoik kistler Genel Cerrahi Uzmanlarının uzmanlık alanı içerisindedir, hasta tarafından rutin olarak yapılması gereken meme muayenesi esnasında kişinin meme dokusunda hissettiği deriden hafif kabarık veya çökük olabilen, kızarık, pütürlü olabilen kistik dokuların fark edilmesi ve hastaneye başvurulması sonucu tanısı konulur. 

Yumurtalıklarda bulunan anekoik kistler ise genellikle rutin muayeneler esnasında kadın hastalıkları ve doğum uzmanlarınca ultrason aracılığıyla konulmaktadır.