Akciğer enfeksiyonu, solunum yollarını veya akciğer dokusunu etkileyen bakteri, virüs veya mantar kaynaklı iltihabi bir durumdur. Zatürre (pnömoni), bronşit ve tüberküloz gibi farklı formlarda ortaya çıkabilir. Özellikle bağışıklık sistemi zayıf bireylerde, yaşlılarda ve kronik hastalığı olanlarda hayati riske yol açabilir.
Akciğer Enfeksiyonu Türleri
Akciğer enfeksiyonları temel olarak etkilediği bölgeye göre sınıflandırılır. Zatürre, alveollerin iltihaplanmasıyla karakterizedir ve bakteri/virus kaynaklı olabilir. Bronşit ise bronş tüplerinin inflamasyonudur, genellikle viral kökenlidir. Tüberküloz, Mycobacterium tuberculosis bakterisinin neden olduğu kronik bir enfeksiyondur. COVID-19 gibi viral enfeksiyonlar da akciğerleri hedef alarak ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
Enfeksiyon Nedenleri ve Risk Faktörleri
- Bakteriyel: Streptococcus pneumoniae (zatürrenin en yaygın nedeni), Haemophilus influenzae
- Viral: İnfluenza, RSV, COVID-19
- Mantarlar: Aspergillus (bağışıklığı baskılanmış hastalarda)
Risk faktörleri arasında sigara kullanımı, KOAH, diyabet, kanser tedavisi ve 65 yaş üstü olmak sayılabilir.
Belirtiler ve İpuçları
- Solunumsal Semptomlar:
- 3 günden uzun süren balgamlı öksürük
- Nefes darlığı ve göğüste batma hissi
- Hırıltılı solunum
- Sistemik Belirtiler:
- 38.5°C üzeri ateş
- Titreme ve gece terlemeleri
- Kas ağrıları
- İştah kaybı
Teşhis Yöntemleri
Tanı süreci klinik muayene ile başlar. Doktor, akciğer seslerini dinleyerek anormal sesler (ral, ronküs) arar. Görüntüleme yöntemleri arasında akciğer grafisi ve BT öne çıkar. Balgam kültürü, kan testleri (CRP, lökosit) ve arter kan gazı analizi enfeksiyon kaynağını belirlemede kritiktir. Şiddetli vakalarda bronkoskopi gerekebilir.
Tedavi Yaklaşımları
Tedavi enfeksiyon tipine göre planlanır:
- Bakteriyel Enfeksiyonlar: Amoksisilin-klavulanat veya makrolid grubu antibiyotikler
- Viral Enfeksiyonlar: Oseltamivir (grip), remdesivir (COVID-19)
- Mantar Enfeksiyonları: Vorikonazol veya amfoterisin B
Destek tedavisi olarak oksijen terapisi, bol sıvı alımı ve istirahat önerilir.
Komplikasyonlar ve Acil Durumlar
Tedavi edilmeyen enfeksiyonlar:
- Akciğer absesi
- Plevral efüzyon (akciğer zarında sıvı)
- Sepsis
Nefes almada güçlük, dudaklarda morarma veya bilinç bulanıklığı acil müdahale gerektirir.
Korunma Stratejileri
- Aşılamalar: Pnömokok ve yıllık grip aşısı
- Hijyen: Ellerin sık yıkanması, kalabalık ortamlarda maske
- Yaşam Tarzı: Sigaradan uzak durma, düzenli egzersiz
- Risk Grupları: KOAH hastalarının hava kirliliğinden korunması
Kimler Ne Zaman Doktora Başvurmalı?
- Öksürükle birlikte kanlı balgam
- 72 saati aşan yüksek ateş
- Nefes alırken göğüste şiddetli ağrı
Bu belirtilerde göğüs hastalıkları uzmanına başvurulmalıdır.
Beslenme ve İyileşme Süreci
Protein ve C vitamini açısından zengin beslenme iyileşmeyi hızlandırır. Tavuk suyu çorba, zencefil ve bal karışımları semptomları hafifletebilir. İyileşme döneminde ağır egzersizlerden kaçınılmalıdır.