Trigonosefali, metopik sütür adı verilen alın bölgesindeki kafatası dikişinin erken kapanması sonucu ortaya çıkan bir kraniyosinostoz türüdür. Bu durum, bebeğin kafasının üçgen bir şekil almasına neden olur. Hastalığın şiddeti, kafatası deformitesinin derecesine ve eşlik eden diğer anomalilere göre sınıflandırılır. İşte trigonosefali şiddet dereceleri ve bu derecelere bağlı tedavi stratejileri:
Trigonosefali Şiddet Dereceleri
Trigonosefali, klinik bulgular ve görüntüleme sonuçlarına göre üç ana derecede değerlendirilir. Bu sınıflandırma, tedavi planlamasında kritik rol oynar.
1. Hafif Şiddetli Trigonosefali
Hafif derecede trigonosefalide alın bölgesinde hafif bir çıkıntı ve üçgenleşme görülür. Kafa çevresi genellikle normal sınırlarda olup, nörolojik bulgular (gelişim geriliği, kafa içi basınç artışı) nadiren izlenir. Bilgisayarlı tomografi (BT) incelemesinde metopik sütürde minimal kaynaşma saptanır. Bu grupta cerrahi müdahale genellikle gerekmeyebilir. Ancak düzenli takip ve fizyoterapi önerilir.
2. Orta Şiddetli Trigonosefali
Orta dereceli vakalarda alın bölgesindeki üçgen şekil belirgindir. Kafa çevresi ölçümleri yaşıtlarına göre geride kalabilir. BT görüntülerinde metopik sütürün tamamen kapandığı ve komşu kemiklerde deformite olduğu gözlemlenir. Bazı hastalarda hafif kafa içi basınç artışı (baş ağrısı, kusma) veya görme problemleri gelişebilir. Bu grupta endoskopik cerrahi veya açık kraniyoplasti gibi cerrahi tekniklerle kafatası şeklinin düzeltilmesi hedeflenir.
3. Şiddetli Trigonosefali
Şiddetli trigonosefalide belirgin kafatası asimetrisi, alında keskin bir çıkıntı ve göz çukurlarında daralma mevcuttur. Kraniyal BT’de birden fazla sütürün etkilendiği ve beyin gelişiminin kısıtlandığı görülür. Nörolojik komplikasyonlar (epilepsi, hidrosefali) ve gelişimsel gerilik sıktır. Cerrahi müdahale acil olarak planlanır. Ameliyatla kafatası kemikleri yeniden şekillendirilir ve beyin gelişimi için alan açılır.
Tedavi Yaklaşımları
Tedavi şiddet derecesine ve eşlik eden anomalilere göre kişiselleştirilir. Hafif vakalarda 6 aylık aralıklarla klinik ve radyolojik takip yeterli olabilir. Orta ve şiddetli vakalarda ise cerrahi müdahale kaçınılmazdır. Endoskopik cerrahi, 3-6 aylık bebeklerde düşük kanama riskiyle uygulanabilirken, açık kraniyoplasti daha kompleks vakalarda tercih edilir. Ameliyat sonrası kask tedavisi ile kafatası şeklinin korunması sağlanır.
Önemli Noktalar
- Erken tanı, nörolojik hasarı önlemek için hayati önem taşır.
- Şiddetli vakalarda multidisipliner yaklaşım (nöroşirurji, plastik cerrahi, çocuk nörolojisi) gereklidir.
- Ameliyat sonrası fizik tedavi, motor gelişimi desteklemek için önerilir.
Trigonosefali tedavisinde başarı oranı, erken müdahale ve doğru cerrahi tekniklerle %85’in üzerindedir. Ancak her vakanın kendine özgü dinamikleri olduğundan, tedavi planı mutlaka deneyimli bir ekip tarafından oluşturulmalıdır.
