Kızıl hastalığı, A grubu beta hemolitik streptokok bakterisinin neden olduğu, döküntü ve yüksek ateşle seyreden bulaşıcı bir enfeksiyondur. Özellikle 5-15 yaş arası çocuklarda yaygın görülse de yetişkinlerde de ortaya çıkabilir. Hastalığın bulaşıcılık süreci ve korunma yöntemleri hakkında bilinmesi gerekenler:
Kızıl Hastalığı Nasıl Bulaşır?
Kızıl, enfekte kişilerin solunum yolu salgılarıyla (öksürük, hapşırık) veya doğrudan temas yoluyla yayılır. Hasta kişinin kullandığı bardak, havlu gibi eşyalar da bulaşma kaynağı olabilir. Bakteri, boğazda veya derideki enfeksiyon bölgelerinden yayılarak hızla çevreye ulaşır. En bulaşıcı olduğu dönem, belirtilerin henüz başlamadığı ilk 2-4 gün ile döküntülerin ortaya çıktığı erken evredir.
Bulaşıcılık Süresi Ne Kadardır?
Uygun antibiyotik tedavisi başlandıktan 24 saat sonra bulaşıcılık büyük ölçüde sona erer. Tedavisiz vakalarda ise belirtilerin başlamasından itibaren 2-3 hafta boyunca bulaştırıcılık devam edebilir. Bu nedenle erken teşhis ve tedavi hem hasta hem de çevresi için kritik önem taşır.
Kimler Risk Altındadır?
Kalabalık ortamlarda bulunan okul çocukları, kreşe giden küçük yaş grubu ve bağışıklık sistemi zayıf bireyler risk altındadır. Aynı evde yaşayan aile üyeleri de enfeksiyona maruz kalma olasılığı yüksek olan gruplar arasındadır.
Kızıl Belirtileri Nelerdir?
Hastalık genellikle ani başlayan boğaz ağrısı, ateş (38.5°C üzeri) ve titreme ile kendini gösterir. 12-48 saat içinde yüzde başlayıp vücuda yayılan kırmızı renkli, zımpara kağıdı benzeri döküntüler ortaya çıkar. Dil üzerinde "çilek dili" olarak adlandırılan kırmızı ve kabarcıklı görünüm tipiktir.
Korunma Yöntemleri
- Hasta kişilerle yakın temastan kaçınılmalı.
- Öksürürken ağız dirsek içiyle kapatılmalı.
- Ortak eşya kullanımından uzak durulmalı.
- Eller sık sık sabun ve suyla en az 20 saniye yıkanmalı.
- Okul veya kreşe giden çocukların tedavi başladıktan 24 saat sonrasına kadar evde istirahat etmesi sağlanmalı.
Tedavi ve Önlemler
Kızıl tedavisinde penisilin veya alternatif antibiyotikler 10 gün boyunca kullanılır. Antibiyotikler komplikasyon riskini azaltır ve bulaşıcılığı hızla durdurur. Evde uygulanacak ılık tuzlu su gargarası boğaz ağrısını hafifletir. Bol sıvı alımı ve dinlenme iyileşme sürecini destekler.
Sık Sorulan Sorular
- Kızıl aşısı var mıdır? Kızıl için özel bir aşı bulunmaz. Ancak streptokok enfeksiyonlarına karşı genel hijyen kurallarına uymak korunmada etkilidir.
- Hamilelikte kızıl riskli midir? Nadir görülse de erken doğum riski oluşturabilir. Gebelerin enfekte kişilerden uzak durması önerilir.
- Kızıl tekrarlar mı? Aynı bakteri türüne karşı bağışıklık gelişse de farklı streptokok türleriyle yeniden enfekte olunabilir.
