Kardiyovasküler sistem, kalp ve kan damarlarının oluşturduğu bir ağdır. Bu sistem, oksijen ve besinlerin vücuda taşınmasından, atık maddelerin uzaklaştırılmasından ve kan basıncının düzenlenmesinden sorumludur. Kardiyovasküler hastalıklar ise bu sistemin işleyişini bozan ve dünya genelinde önde gelen ölüm nedenleri arasında yer alan sağlık sorunlarıdır.
Kardiyovasküler Hastalıkların Yaygın Türleri
Kalp krizi, inme, hipertansiyon, koroner arter hastalığı ve kalp yetmezliği en sık görülen kardiyovasküler rahatsızlıklardır. Koroner arter hastalığı, kalbi besleyen damarların daralması veya tıkanmasıyla ortaya çıkar. Hipertansiyon, kan basıncının sürekli yüksek seyretmesi durumudur ve tedavi edilmezse organ hasarına yol açabilir.
Risk Faktörleri Nelerdir?
Sigara kullanımı, hareketsiz yaşam tarzı, yüksek kolesterol, diyabet, obezite ve genetik yatkınlık başlıca risk faktörleridir. Yaş ilerledikçe kalp ve damar sağlığı üzerindeki riskler artar. Stres ve dengesiz beslenme de dolaylı olarak sistemi olumsuz etkiler.
Belirtiler ve Erken Uyarı İşaretleri
Göğüs ağrısı, nefes darlığı, çarpıntı, bacaklarda şişlik ve ani baş dönmesi kardiyovasküler sorunların tipik belirtileridir. İnme durumunda yüzde kayma, kol veya bacakta güçsüzlük ve konuşma bozukluğu gibi nörolojik semptomlar görülebilir. Bu belirtiler acil tıbbi müdahale gerektirir.
Tanı Yöntemleri
Elektrokardiyogram (EKG), ekokardiyografi, stres testi ve anjiyografi gibi yöntemlerle kalp fonksiyonları değerlendirilir. Kan testleri ile kolesterol ve trigliserid seviyeleri ölçülür. Hipertansiyon tanısı için 24 saatlik kan basıncı takibi yapılabilir.
Tedavi ve Yönetim
Yaşam tarzı değişiklikleri (düzenli egzersiz, Akdeniz diyeti) ilk basamak tedavidir. İlaçlar arasında antihipertansifler, statinler ve kan sulandırıcılar yer alır. İleri vakalarda stent yerleştirme, bypass cerrahisi veya kalp pili gibi müdahaleler gerekebilir.
Korunma Stratejileri
Haftada 150 dakika orta tempolu egzersiz, tuz alımının kısıtlanması ve trans yağlardan kaçınmak korunmada etkilidir. Düzenli check-up’lar ve kan değerlerinin kontrolü erken teşhise olanak tanır. Sigarayı bırakmak ise riski %50’ye kadar azaltabilir.
