Kalp damar tıkanıklığı, koroner arterlerde plak birikimi nedeniyle kan akışının azalması veya tamamen kesilmesiyle ortaya çıkan ciddi bir sağlık sorunudur. Erken teşhis, kalp krizi gibi hayati riskleri önlemede kritik rol oynar. İşte bu durumun tespitinde kullanılan yöntemler:
Belirtilerin Değerlendirilmesi
Göğüs ağrısı (anjina), nefes darlığı, çabuk yorulma ve baş dönmesi gibi şikayetler kalp damar tıkanıklığının en yaygın belirtileridir. Hekimler öncelikle hastanın öyküsünü dinleyerek risk faktörlerini (sigara, diyabet, yüksek kolesterol) analiz eder. Ailede kalp hastalığı öyküsü de teşhiste önemli bir ipucudur.
Fizik Muayene ve Laboratuvar Testleri
Muayenede kan basıncı ölçülür ve kalp sesleri steteskopla dinlenir. Anormal üfürümler veya düzensiz ritimler şüphe uyandırabilir. Kan testleriyle kolesterol, trigliserid ve CRP gibi inflamatuar belirteçler kontrol edilir. Yüksek LDL ("kötü kolesterol") seviyeleri damar tıkanıklığı riskini işaret eder.
Elektrokardiyografi (EKG)
EKG, kalbin elektriksel aktivitesini kaydederek ritim bozuklukları veya iskemi (oksijen yetersizliği) bulgularını ortaya çıkarır. Özellikle egzersiz sırasında ortaya çıkan anormallikleri tespit etmek için eforlu EKG testi uygulanır. Koşu bandı üzerinde yapılan bu test sırasında kalp fonksiyonları sürekli izlenir.
Ekokardiyografi
Ultrason teknolojisi kullanılarak kalbin yapısı ve pompalama fonksiyonu değerlendirilir. Kalp kasının hareketlerindeki azalma veya duvar hareket bozuklukları, tıkanıklığın varlığına dair ipuçları verir. Stres ekokardiyografi ile egzersiz veya ilaç sonrası kalbin performansı ölçülebilir.
Kardiyak BT Anjiyografi
Yüksek çözünürlüklü bilgisayarlı tomografi ile koroner arterlerin 3 boyutlu görüntüleri elde edilir. Non-invaziv bir yöntem olan BT anjiyo, damarlardaki kalsiyum birikimini ve darlık derecesini net şekilde gösterir. Özellikle orta risk grubundaki hastalarda tercih edilir.
Koroner Anjiyografi
Altın standart olarak kabul edilen bu yöntemde, kasık veya koldan girilerek damarlara kontrast madde enjekte edilir. X-ray görüntüleri sayesinde tıkanıklığın yeri ve şiddeti belirlenir. Anjiyo aynı zamanda stent uygulaması gibi tedavilerin planlanmasında da kullanılır.
Nükleer Tıp Görüntüleme (MI Sintigrafisi)
Talium veya Teknesyum gibi radyoaktif maddeler kullanılarak kalp kasının kanlanması değerlendirilir. Özellikle efor testiyle kombine edildiğinde, iskeminin şiddeti hakkında detaylı bilgi sağlar.
Manyetik Rezonans Anjiyografi (MR Anjiyo)
Manyetik alan ve radyo dalgalarıyla damarların detaylı görüntüleri elde edilir. Radyasyon içermemesi nedeniyle genç hastalar veya sık takip gereken durumlarda avantaj sağlar.
Tedaviye Yönelik Adımlar
Teşhis sonrası tıkanıklığın derecesine göre ilaç tedavisi, balon anjiyoplasti, stent veya bypass cerrahisi gibi seçenekler değerlendirilir. Yaşam tarzı değişiklikleri (diyet, egzersiz, sigaranın bırakılması) tüm aşamalarda önemini korur.
