Kalp damar tıkanıklığı, koroner arterlerde plak birikimi nedeniyle kan akışının kısıtlanmasıyla ortaya çıkan ciddi bir kardiyovasküler sorundur. Zamanında müdahale edilmezse kalp krizi, inme veya organ yetmezliği gibi hayati riskler doğurabilir. Bu makalede, hastalığın nedenlerinden korunma stratejilerine kadar tüm detayları ele alacağız.

Kalp Damar Tıkanıklığı Nedir?
Koroner arterlerin iç duvarlarında kolesterol, yağ ve kalsiyum birikiminden oluşan plaklar, damar çapını daraltarak kan akışını engeller. Bu süreç "ateroskleroz" olarak adlandırılır. Tıkanıklık %70’i aştığında dokulara oksijen iletimi kritik seviyelere düşer.

Risk Faktörleri ve Nedenleri

• Değiştirilemez Faktörler: Genetik yatkınlık, erkek cinsiyet, 45 yaş üstü olmak.
• Değiştirilebilir Faktörler: Sigara, yüksek tansiyon, diyabet, obezite, hareketsiz yaşam ve kötü beslenme.
• Diğer Tetikleyiciler: Kronik stres, yüksek LDL kolesterol ve inflamatuar hastalıklar.

Belirtiler: Sessiz İlerleyebilen Tehlike
Hafif tıkanıklıklar semptom vermeyebilir. İlerleyen evrelerde:

• Göğüste sıkışma hissi (anjina)
• Nefes darlığı
• Çene veya sol kola yayılan ağrı
• Ani baş dönmesi ve soğuk terleme
• Yorgunluk ve bacaklarda şişlik

Teşhis Yöntemleri

1. Efor Testi: Egzersiz sırasında kalbin elektriksel aktivitesi izlenir.
2. Anjiyografi: Altın standart yöntem. Kateterle damarlara boya verilerek tıkanıklık görüntülenir.
3. BT Anjiyo: Non-invaziv bir teknikle damar haritalaması yapılır.
4. Kardiyak MR: Kalp kasının canlılığı ve hasar derecesi değerlendirilir.

Tedavi Seçenekleri

• İlaç Tedavisi:

  • Statinler (kolesterol düşürücü)
  • Antiplatelet ilaçlar (aspirin, klopidogrel)
  • Antianginal ilaçlar (nitrogliserin)

• Girişimsel Yöntemler:

  • Stent: Tıkalı damara metal kafes yerleştirilmesi.
  • Bypass: Bacak veya göğüsten alınan damarlarla yeni kan yolu oluşturma.

• Yaşam Tarzı Değişiklikleri:

  • Akdeniz diyeti (zeytinyağı, balık, sebze)
  • Haftada 150 dakika orta tempolu egzersiz
  • Sigara ve alkolden tamamen uzaklaşma

Komplikasyonlar ve Acil Durumlar
Tıkanıklık tedavi edilmezse:

• Kalp kasında kalıcı hasar
• Ritim bozuklukları (aritmi)
• Kalp yetmezliği
• Ani kardiyak ölüm

Korunma Stratejileri

• Beslenme: Trans yağlardan kaçınmak, lifli gıdaları artırmak.
• Düzenli Kontrol: Yılda bir kardiyak check-up (kan basıncı, lipid paneli).
• Stres Yönetimi: Yoga veya nefes egzersizleriyle kortizol seviyesini düşürmek.
• Hedef Değerler: LDL <70 mg/dL, tansiyon <120/80 mmHg.

Yenilikçi Tedaviler

• IVUS (İntravasküler Ultrason): Damar içi görüntüleme ile stent yerleşimi hassaslaştırılır.
• Şelasyon Tedavisi: Damarlardaki kalsiyum birikimini çözme amaçlı deneysel yöntemler.
• Gen Terapisi: Ailesel hiperkolesterolemi hastalarında çalışmalar devam etmektedir.

Semptomlar ortaya çıktığında kardiyoloji uzmanına başvurmak hayati önem taşır. Erken tanı, tedavi başarısını doğrudan etkiler. Unutmayın; kalp sağlığı, yaşam kalitenizin temelidir.