Hamilelikte göz kararması, özellikle ilk trimesterde sık karşılaşılan bir durumdur. Ani baş dönmesi, bulanık görme veya geçici görme kaybı şeklinde kendini gösteren bu semptom, genellikle hormonal değişimler ve dolaşım sistemindeki adaptasyon süreciyle ilişkilidir. Çoğu zaman geçici olsa da, altta yatan ciddi bir sorunun işareti olabileceğinden dikkatle ele alınmalıdır.
Hamilelikte Göz Kararmasının Başlıca Nedenleri
Gebelik sırasında kan hacmindeki artış ve hormonların damarlar üzerindeki gevşetici etkisi, tansiyon düşüklüğüne yol açabilir. Özellikle hızlı ayağa kalkıldığında beyne yetersiz kan gitmesi (postural hipotansiyon) göz kararmasına neden olur. Demir eksikliği anemisi, kan şekerindeki düşüş (hipoglisemi) ve susuzluk (dehidrasyon) da bu şikayetleri tetikleyebilir. Ayrıca, rahmin büyümesiyle ana damarlara baskı yapması (vena kava sendromu) özellikle sırtüstü yatarken belirginleşen göz kararmasına yol açabilir.
Risk Faktörleri ve İlişkili Durumlar
Çoğul gebelikler, düşük vücut kitle indeksi (BMI) ve önceden var olan tansiyon problemleri riski artırır. Uzun süre ayakta kalmak, yetersiz sıvı alımı veya düzensiz beslenme de semptomları şiddetlendirebilir. Nadiren preeklampsi gibi ciddi durumların erken belirtisi olabileceği unutulmamalıdır.
Pratik Çözüm Önerileri
- Yavaş Pozisyon Değişikliği: Otururken veya yatarken ani şekilde ayağa kalkmaktan kaçının.
- Sıvı ve Tuz Dengesi: Günde en az 2-3 litre su tüketin. Tuz alımını doktorunuzun önerdiği ölçüde artırabilirsiniz.
- Demir ve Protein Ağırlıklı Beslenme: Kırmızı et, yumurta ve yeşil yapraklı sebzelerle anemiyi önleyin.
- Yatış Pozisyonu: Sol yana yatarak rahmin damarlara baskısını azaltın.
- Sık ve Küçük Öğünler: Kan şekerini dengede tutmak için günde 5-6 öğün beslenin.
Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
Göz kararmasına şiddetli baş ağrısı, görme kaybı, bayılma veya karın ağrısı eşlik ediyorsa acilen sağlık kuruluşuna gidilmelidir. Bu belirtiler preeklampsi, şiddetli anemi veya iç kanama gibi acil durumlara işaret edebilir.
Tanı ve Tıbbi Yaklaşım
Doktorunuz kan testleriyle hemoglobin, demir seviyelerini ve tansiyon değerlerinizi kontrol edecektir. İdrar tahlili ile protein kaçağı araştırılabilir. Gerekirse fetal doppler ultrason ile bebeğin kan akımı değerlendirilir.
Önleyici Tedbirler
Düzenli prenatal kontroller, dengeli beslenme ve hafif egzersizler (yürüyüş, yoga) dolaşımı destekler. Kompresyon çorapları bacaklardaki kan dönüşünü iyileştirerek semptomları hafifletebilir.
Hamilelikte göz kararması çoğunlukla geçici olsa da, anne ve bebek sağlığı için önemsenmesi gereken bir durumdur. Şikayetlerin sıklığı veya şiddeti artarsa mutlaka uzman görüşü alınmalıdır.
