Gebelik döneminde toksoplazma enfeksiyonu, hem anne hem de bebek sağlığı açısından kritik bir konudur. Toksoplazma, parazit kaynaklı bir hastalık olup, özellikle çiğ et tüketimi veya kedi dışkısıyla temas sonucu bulaşabilir. Hamilelikte yapılan testler, enfeksiyonun erken teşhisini ve olası risklerin önlenmesini sağlar.
Toksoplazma Testi Ne Zaman Yapılır?
Toksoplazma testi, gebeliğin başlangıcında (ilk trimester) rutin tarama kapsamında önerilir. İdeal olarak, hamilelik planlandığında veya gebeliğin ilk 12 haftasında yapılması uygundur. Testin erken dönemde yapılması, annenin daha önce enfeksiyon geçirip geçirmediğini belirleyerek bağışıklık durumunu ortaya koyar. Eğer anne adayında daha önce enfeksiyon geçirme öyküsü varsa (IgG pozitifliği), gebelik süresince ek testlere genellikle gerek duyulmaz. Ancak IgG ve IgM antikorları negatif çıkarsa, hamilelik boyunca periyodik kontrollerle enfeksiyon riski izlenmelidir.
Test Nasıl Yapılır ve Sonuçlar Nasıl Değerlendirilir?
Toksoplazma testi, koldan alınan kan örneği ile yapılır. Kandaki IgG ve IgM antikor seviyeleri ölçülerek şu durumlar değerlendirilir:
- IgG Pozitif, IgM Negatif: Geçmişte enfeksiyon geçirildiğini ve bağışıklık olduğunu gösterir.
- IgG Negatif, IgM Negatif: Enfeksiyonla hiç karşılaşılmadığını ifade eder. Bu durumda gebelikte korunma önlemleri artırılmalıdır.
- IgM Pozitif (IgG Pozitif/Negatif): Aktif veya yakın zamanda geçirilmiş enfeksiyonu işaret eder. Ek testler (avidite testi) ile enfeksiyonun ne zaman alındığı araştırılır.
Gebelikte Toksoplazma Riski ve Bebek Üzerindeki Etkileri
Enfeksiyonun gebeliğin ilk üç ayında geçirilmesi durumunda, bebekte ciddi komplikasyonlar (görme kaybı, beyin hasarı) riski %10-15’tir. İkinci trimesterde bu risk %30’a, üçüncü trimesterde ise %60’a çıkar. Ancak enfeksiyon ne kadar geç alınırsa, bebekteki etkiler o kadar hafif seyreder. Tanı konulduğunda, amniyosentez ile bebeğe enfeksiyon bulaşıp bulaşmadığı kontrol edilir.
Korunma Yöntemleri ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Çiğ veya az pişmiş et tüketiminden kaçınılmalı.
- Sebze ve meyveler iyice yıkanmalı.
- Kedi kumu temizlerken eldiven kullanılmalı ve hijyen kurallarına sıkıca uyulmalı.
- Bahçe işleri yaparken eldiven giyilmeli.
Yeniden Test Gerektiren Durumlar
İlk testte IgG ve IgM negatif çıkan anne adayları, gebeliğin 20-24. haftaları arasında testi tekrarlamalıdır. Ayrıca, enfeksiyon şüphesi oluşturan belirtiler (lenf bezlerinde şişlik, ateş) varsa hemen doktora başvurulmalıdır.
Tedavi Süreci
Hamilelikte aktif enfeksiyon tespit edilirse, spiramisin veya pirimetamin gibi ilaçlarla tedavi başlanır. Bu ilaçlar, plasenta yoluyla bebeğe geçen paraziti baskılayarak komplikasyon riskini azaltır. Tedavi süreci, enfeksiyonun gebelik haftasına göre planlanır ve doğum sonrası bebekte ek tetkikler yapılır.
