Burun akıntısı, burun boşluklarındaki mukus üretiminin artması veya kıvamının değişmesi sonucu ortaya çıkan yaygın bir şikayettir. Bu durum, basit bir soğuk algınlığından alerjik reaksiyonlara kadar pek çok nedene bağlı gelişebilir. İşte burun akıntısının oluşum mekanizması, tetikleyici faktörler ve çözüm önerileri:
Burun Akıntısı Nasıl Gelişir?
Burun içini kaplayan mukoza tabakası, sürekli olarak mukus üretir. Bu salgı, solunan havadaki toz, alerjen ve mikropları tutarak alt solunum yollarına ulaşmalarını engeller. Normalde üretilen mukus fark edilmeden boğazdan yutulur. Ancak enfeksiyon, alerji veya tahriş edici maddelere maruziyet durumunda mukus üretimi artar veya kıvamı yoğunlaşır. Bu da burun akıntısı olarak hissedilir.
Burun Akıntısının Başlıca Nedenleri
- Viral Enfeksiyonlar: Soğuk algınlığı ve grip gibi hastalıklarda virüsler burun mukozasını tahriş ederek akıntıyı tetikler.
- Alerjik Rinit: Polen, ev tozu akarları veya hayvan tüyü gibi alerjenler, histamin salınımına bağlı olarak akıntıya yol açar.
- Sinüzit: Sinüslerin iltihaplanması durumunda yoğun ve sarı-yeşil renkli akıntı görülür.
- Hava Koşulları: Kuru veya soğuk hava, burun mukozasını kurutarak reaktif bir akıntıya neden olabilir.
- Yapısal Sorunlar: Burun kemiği eğriliği (deviasyon) veya polipler, kronik akıntı ile ilişkilidir.
Burun Akıntısı Tipleri ve Anlamları
- Berrak ve Sulu Akıntı: Genellikle alerji veya viral enfeksiyonların erken döneminde görülür.
- Yoğun ve Renkli Akıntı: Sarı-yeşil renk, bakteriyel enfeksiyon veya sinüzit belirtisi olabilir.
- Tek Taraflı Akıntı: Yabancı cisim kaçması veya beyin omurilik sıvısı (BOS) kaçağı gibi ciddi durumlarla ilişkili olabilir.
Tedavi ve Rahatlama Yöntemleri
- Tuzlu Su Solüsyonları: Burun spreyleri veya neti pot ile nazal irrigasyon, mukusu inceltir ve tahrişi azaltır.
- Antihistaminikler: Alerjik kökenli akıntıda histamin etkisini bloke eder.
- Dekonjestanlar: Burun damarlarını daraltarak şişliği ve akıntıyı azaltır (uzun süreli kullanımdan kaçınılmalı).
- Antibiyotikler: Bakteriyel sinüzit durumunda doktor önerisiyle kullanılır.
Evde Uygulanabilecek Doğal Yöntemler
- Buhar banyosu yapmak veya nemlendirici kullanmak mukusu yumuşatır.
- Zencefil, bal ve limon içeren bitki çayları boğaz tahrişini hafifletir.
- Bol sıvı tüketmek mukusun incelmesine yardımcı olur.
Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
- Akıntı 10 günden uzun sürerse,
- Ateş, yüz ağrısı veya koku kaybı eşlik ediyorsa,
- Kanlı veya tek taraflı akıntı varsa mutlaka uzmana danışılmalıdır.
Korunma İpuçları
- Alerji öyküsü olanlar polen mevsiminde pencere açmaktan kaçınmalı.
- Elleri sık sık yıkamak viral enfeksiyon riskini azaltır.
- Sigara dumanı ve kimyasal irritanlardan uzak durulmalı.