Bebeklerde şaşılık (göz kayması), gözlerin aynı noktaya odaklanamaması durumudur. Bu durum, doğumdan itibaren görülebilir veya ilk aylarda gelişebilir. Ebeveynlerin endişe duyduğu şaşılığın ne kadar sürdüğü ve ne zaman düzeleceği, altta yatan nedene ve tedavi yaklaşımına göre değişiklik gösterir. İşte bu konuda bilinmesi gerekenler:
Bebeklerde Şaşılık Türleri
Şaşılık, gözlerin kayma yönüne göre sınıflandırılır. İçe kayma (ezotropya), dışa kayma (ekzotropya) veya yukarı-aşağı kayma şeklinde olabilir. Yenidoğanlarda geçici kaymalar normal kabul edilse de 3-4 aydan sonra devam eden şaşılık uzman değerlendirmesi gerektirir.
Şaşılığın Nedenleri
- Kas Dengesizliği: Göz hareketlerini kontrol eden kasların uyumsuz çalışması.
- Genetik Yatkınlık: Ailede şaşılık öyküsü varsa risk artar.
- Görme Problemleri: Hipermetropi gibi refraktif kusurlar.
- Nörolojik Sorunlar: Serebral palsi veya hidrosefali gibi durumlar.
Teşhis Süreci
Çocuk göz doktoru, özel ışıklı muayene aletleriyle göz hizalamasını değerlendirir. Hirschberg testi gibi yöntemlerle kornea yansımalarının simetrisi kontrol edilir. Görme keskinliği testleri ve refraktif kusur taraması da teşhiste kritik rol oynar.
Tedavi Seçenekleri
- Gözlük Kullanımı: Hipermetropiye bağlı içe kaymalarda gözlük genellikle sorunu çözer.
- Kapama Tedavisi: Kaymayan gözün kapatılarak zayıf gözün güçlendirilmesi sağlanır.
- Botulinum Toksini: Kaslara enjekte edilerek geçici denge sağlanabilir.
- Cerrahi Müdahale: Kasların gücünü ayarlamak için yapılır. Genellikle 1-2 yaş sonrasında tercih edilir.
Şaşılık Ne Kadar Sürer?
Geçici şaşılıklar 6. aya kadar kendiliğinden düzelebilir. Ancak kalıcı kaymalar tedavi edilmezse yetişkinliğe kadar devam eder. Erken teşhis ve müdahale, görme kaybını önlemede hayati önem taşır.
İyileşme Süreci ve Takip
Tedaviye başlandıktan sonra ilk 3-6 ayda belirgin düzelme beklenir. Gözlük kullanan bebeklerde kayma birkaç haftada azalabilir. Cerrahi sonrası ise tam iyileşme 2-4 hafta sürer. Ancak nüksleri önlemek için düzenli kontroller şarttır.
Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
- Göz kayması 4 aydan uzun sürerse.
- Bebek göz teması kurmakta zorlanıyorsa.
- Başını eğerek veya döndürerek bakıyorsa.
Şaşılık tedavisinde başarı, erken teşhis ve multidisipliner yaklaşımla artar. İlk 7 yaş, görme sisteminin geliştiği kritik dönem olduğundan bu süreçteki müdahaleler kalıcı çözüm sağlar.
