Verem (tüberküloz) aşısı olarak bilinen BCG aşısı, özellikle çocukluk döneminde uygulanan ve tüberküloz bakterisine karşı koruma sağlamayı amaçlayan bir aşıdır. Ancak bazı durumlarda aşının beklenen bağışıklık yanıtı oluşturmadığı düşünülebilir. Peki BCG aşısının tutup tutmadığını nasıl anlarsınız? İşte detaylar:

BCG Aşısı Sonrası Cilt Reaksiyonu
BCG aşısı genellikle sol omuz bölgesine cilt içine enjekte edilir. Aşıdan 2-6 hafta sonra enjeksiyon bölgesinde küçük bir kabarıklık veya kızarıklık oluşması beklenir. Bu bölge zamanla hafif bir iz bırakarak iyileşir. Aşı bölgesinde hiçbir reaksiyon olmaması, aşının tutmadığına dair bir gösterge olabilir. Ancak bu durum mutlaka bağışıklık oluşmadığı anlamına gelmez, çünkü bazı bireylerde cilt reaksiyonu görülmeden de bağışıklık kazanılabilir.

Tüberkülin Deri Testi (PPD Testi)
BCG aşısının etkinliğini değerlendirmek için kullanılan yaygın yöntemlerden biri tüberkülin deri testidir. Bu testte, kolun ön kısmına az miktarda tüberkülin proteini enjekte edilir. 48-72 saat sonra şişlik (endurasyon) ölçülür:

• 0-5 mm: Negatif kabul edilir.
• 6-10 mm: BCG aşısına bağlı yalancı pozitiflik olabilir.
• 10 mm üzeri: Aktif tüberküloz enfeksiyonu şüphesi doğurur.
  BCG aşısı olanlarda PPD testi yalancı pozitif sonuç verebileceğinden, bu test tek başına aşının tutmadığını kanıtlamaz.

IGRA Kan Testi
PPD testinin yanıltıcı olabileceği durumlarda, Interferon-Gamma Release Assay (IGRA) adlı kan testi tercih edilir. Bu test, tüberküloz bakterisine özgü proteinlere karşı bağışıklık hücrelerinin tepkisini ölçer. BCG aşısından etkilenmediği için daha güvenilir sonuçlar sunar.

Aşının Zamanla Etkisini Kaybetmesi
BCG aşısının koruyuculuğu genellikle 10-15 yıl sürer. Özellikle yetişkinlik döneminde tüberküloz riski yüksek bölgelerde yaşayan veya bağışıklık sistemi zayıf bireylerde aşının tekrarı gerekebilir.

Ne Zaman Şüphelenmeli?

• Aşı bölgesinde hiç iz kalmaması ve reaksiyon görülmemesi.
• Tüberkülozlu bir hasta ile temas sonrası enfeksiyon gelişmesi.
• Tekrarlayan solunum yolu enfeksiyonları ve açıklanamayan kilo kaybı.

Doktor Kontrolü Neden Önemli?
BCG aşısının tutup tutmadığını kesin olarak belirlemek için doktor kontrolü şarttır. Risk grubundaki kişilerde (diyabet, HIV, kanser hastaları) düzenli taramalar ve gerekirse aşı tekrarı önerilir.