Su çiçeği, varisella-zoster virüsünün neden olduğu, yüksek bulaşıcılığa sahip bir enfeksiyon hastalığıdır. Genellikle çocukluk çağında görülse de yetişkinlerde daha ağır seyredebilir. Kaşıntılı döküntüler ve ateşle karakterizedir.
Su Çiçeği Nedir?
Su çiçeği (varisella), havadaki damlacıklar veya doğrudan temas yoluyla bulaşan akut bir viral enfeksiyondur. Hastalığa karşı geliştirilen aşı, 1995’ten beri rutin çocukluk aşı takviminde yer almaktadır. Virüs vücuda girdikten sonra 10-21 günlük kuluçka süresiyle belirtiler ortaya çıkar.
Belirtiler ve Seyir
Hastalık iki evrede ilerler:
- Prodromal Evre: Ateş (38-39°C), baş ağrısı, iştahsızlık ve halsizlik.
- Döküntü Evresi:
- Ciltte önce kırmızı lekeler, sonra içi sıvı dolu kabarcıklar (veziküller)
- Şiddetli kaşıntı
- Kabarcıkların 3-4 günde kabuklanması
- Döküntülerin saçlı deri, yüz ve gövdede yoğunlaşması
Bulaşma Yolları
- Hava Yolu: Hasta kişilerin öksürük/hapşırıkla yaydığı damlacıklar.
- Direkt Temas: Döküntülere dokunma veya havlu gibi kişisel eşya paylaşımı.
- Bulaşıcılık Süresi: Döküntülerden 2 gün önce başlar, tüm lezyonlar kabuklanana kadar devam eder.
Komplikasyon Riskleri
- Bakteriyel Enfeksiyonlar: Kaşıma nedeniyle deride impetigo veya selülit.
- Pnömoni: Özellikle yetişkinlerde ve bağışıklığı baskılanmış kişilerde.
- Nörolojik Sorunlar: Beyin iltihabı (ensefalit) veya ataksi.
- Hamilelikte: Konjenital varisella sendromu veya yenidoğanda enfeksiyon.
Tedavi Yaklaşımları
- Semptomatik Tedavi:
- Kaşıntı için kalamin losyonu veya antihistaminikler
- Ateş düşürücü olarak parasetamol (aspirin kullanılmamalı)
- Antiviral İlaçlar: Asiklovir; risk gruplarında veya ilk 24 saatte başvuran hastalarda.
- Bakım Önerileri:
- Ilık suyla banyo ve yumuşak kıyafetler
- Tırnakların kısa kesilmesi (kaşımayı önlemek için)
- Bol sıvı tüketimi
Korunma Yöntemleri
- Aşılama:
- İlk doz: 12-15 ay
- İkinci doz: 4-6 yaş
- Yetişkinlerde aşısız kişilere iki doz önerilir.
- İzolasyon:
- Hastanın döküntüler kabuklanana kadar okul/işe gitmemesi.
- Pasif Bağışıklık:
- Riskli gruplara temas sonrası VZIG (varisella-zoster immün globulin) uygulanması.
Ne Zaman Acil Doktora Başvurulmalı?
- 40°C’yi aşan ateş
- Nefes darlığı veya göğüs ağrısı
- Boyun tutulması veya şiddetli baş ağrısı
- Döküntülerde kızarıklık/şişme artışı
- Gebelikte virüse maruz kalma
Su Çiçeği Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler
Virüs vücutta latent olarak kalır ve ileri yaşlarda zona (herpes zoster) olarak reaktive olabilir. Aşılanmış kişilerde hastalık daha hafif seyreder. Bağışıklık sistemi zayıf bireylerin temas sonrası profilaktik antiviral alması gerekebilir.
