Plasenta yaşlanması (plasental kalsifikasyon), gebelik sürecinde plasentanın normalden erken dönemde olgunlaşması ve işlev kaybına uğramasıdır. Bu durum fetal beslenmeyi olumsuz etkileyerek ciddi komplikasyonlara yol açabilir. İşte plasenta yaşlanması hakkında bilinmesi gerekenler:

Plasenta Yaşlanması Nedir?
Plasenta, gebelik boyunca fetüsün beslenmesinden ve oksijen ihtiyacının karşılanmasından sorumludur. Normalde doğuma yakın dönemde olgunlaşması beklenirken, bazı durumlarda erken evrelerde kalsiyum birikimi, fibröz doku artışı gibi değişikliklerle fonksiyon kaybı yaşanır. Bu süreç "Grading" sistemiyle ultrasonografide evrelendirilir:

• Grade 0: Homojen yapı (20. hafta öncesi normal)
• Grade 1: Hafif kalsifikasyon (31-32. haftaya kadar kabul edilebilir)
• Grade 2: Belirgin kalsifikasyon (36. haftadan sonra beklenir)
• Grade 3: Yoğun kalsifikasyon ve lobüler ayrışma (erken dönemde riskli)

Nedenleri ve Risk Faktörleri

• Anneye Ait Faktörler: Hipertansiyon, diyabet, kronik böbrek hastalığı
• Çevresel Etkenler: Sigara kullanımı, ağır metal maruziyeti
• Gebelik Komplikasyonları: Preeklampsi, intrauterin enfeksiyonlar
• Beslenme Eksiklikleri: C vitamini ve E vitamini yetersizliği

Teşhis Yöntemleri

1. Ultrasonografi:
   • Plasental kalınlık ölçümü (2-4 cm normal kabul edilir)
   • Kalsifikasyon alanlarının görülmesi
2. Doppler İncelemesi:
   • Umbilikal arterde artmış direnç indeksi (RI >0.8 risk işareti)
   • Orta serebral arter (MCA) Doppler’inde fetal kompansasyon
3. Biyokimyasal Testler:
   • PAPP-A, hCG düzeylerinin anormalliği
   • Ani AFP yükselmesi

Komplikasyon Riskleri

• Fetal Gelişim Geriliği: %30-40 vakada görülür
• Oligohidramnios: Amniyon sıvı indeksinde düşüklük
• Fetal Distres: Doğum sırasında oksijen yetersizliği
• İntrauterin Fetal Ölüm: Özellikle Grade 3’te risk 4 kat artar

Tedavi ve Yönetim Stratejileri

• Sıkı Takip:
  • Haftada 2 kez NST ve biyofizik profil
  • 2 haftada bir doppler ultrason
• Medikal Tedavi:
  • Düşük doz aspirin (preeklampsi profilaksisi)
  • Antihipertansifler (kan basıncı >140/90 mmHg ise)
• Doğum Zamanlaması:
  • Grade 1-2: 38-39. haftada elektif doğum
  • Grade 3 + Gelişme geriliği: 34. haftadan sonra acil doğum

Önleyici Yaklaşımlar

• Beslenme Düzeni: Omega-3, C vitamini, likopen içeren gıdalar
• Riskli Gebelerde:
  • 12. haftadan itibaren düşük molekül ağırlıklı heparin
  • 16. haftadan sonra günlük 150 mg aspirin
• Yaşam Tarzı Değişiklikleri:
  • Sigaranın bırakılması
  • Stres yönetimi teknikleri

Doğum Sonrası İzlem

• Plasenta patolojik incelemesi (histolojik grading)
• Yenidoğanda nörolojik değerlendirme
• Maternal kan pıhtılaşma paneli kontrolü

Plasenta yaşlanması tanısı alan gebelerin %85’inde uygun takiple sağlıklı doğum mümkündür. Kritik nokta, risk faktörlerinin erken dönemde belirlenmesi ve multidisipliner yaklaşımla yönetilmesidir.