Kemik metastazı, kanser hücrelerinin orijinal tümör bölgesinden kemiklere yayılmasıdır. Meme, prostat, akciğer, böbrek ve tiroid kanserleri en sık kemik metastazı yapan tümörlerdir. Bu yayılım, kemik dokusunun zengin kan dolaşımı nedeniyle gerçekleşir ve hastalığın evresini ilerleterek yaşam kalitesini önemli ölçüde etkiler.

Kemik Metastazı Belirtileri

• Şiddetli ve gece artan kemik ağrısı (özellikle omurga, kalça veya kaburgalarda)
• Patolojik kırıklar (zayıflayan kemiklerde basit düşmeyle oluşan kırıklar)
• Hiperkalsemi belirtileri (aşırı susuzluk, sık idrara çıkma, kabızlık, bilinç bulanıklığı)
• Omurilik baskısına bağlı nörolojik bulgular (bacaklarda uyuşma, idrar tutamama, felç riski)
• Kemik deformiteleri veya şişlikler

Teşhis Yöntemleri

• Kemik sintigrafisi: Tüm iskelet sisteminin taranmasında altın standart.
• FDG-PET/CT: Aktif metastatik odakların metabolik aktivitesini gösterir.
• Manyetik rezonans (MR): Omurga ve pelvis metastazlarında detaylı görüntüleme.
• Biyopsi: Metastazın kaynağını belirlemek için kemik dokusundan örnek alınması.
• Kan testleri: Kalsiyum seviyeleri, ALP (alkalen fosfataz) ve tümör belirteçleri (PSA, CA 15-3).

Tedavi Seçenekleri

1. Sistemik Tedaviler:

   • Hedefe yönelik akıllı ilaçlar (Kemik yıkımını engelleyen denosumab)
   • Bifosfonatlar (Zoledronik asit: kırık riskini %40 azaltır)
   • Hormon tedavileri (Meme/prostat kanseri metastazlarında)
   • Radyonüklit tedavi (Prostat kanserinde samarium-153)

2. Lokal Tedaviler:

   • Radyoterapi: Ağrıyı %70-90 oranında azaltır, kırık önler.
   • Cerrahi: Kırık riski yüksek uzun kemiklerde profilaktik çivi uygulaması.
   • Radyofrekans ablasyon: Küçük metastazlarda tümörü yakma.

3. Destek Tedaviler:

   • Fizik tedavi (mobiliteyi korumak için)
   • Ağrı kontrolü (opioid olmayan ajanlarla basamaklı yaklaşım)

Risk Faktörleri ve Korunma
İleri evre kanser tanısı alan hastalar, agresif tümör alt tiplerine sahip bireyler ve kemik yoğunluğu düşük olanlar en riskli gruptur. Primer kanserin erken teşhisi ve düzenli kemik taramaları (yıllık kemik sintigrafisi) metastaz riskini azaltmada kritik rol oynar. Sigara ve alkolden kaçınmak, D vitamini takviyesi almak da kemik sağlığını destekler.

Yaşam Kalitesini Artırma Stratejileri

• Egzersiz: Direnç egzersizleri kemik yoğunluğunu korur; haftada 3 kez 30 dakika yürüyüş.
• Beslenme: Günde 1200 mg kalsiyum (süt ürünleri, badem), 800 IU D vitamini (somon, yumurta sarısı).
• Ağrı Yönetimi: NSAID’lerle başlayan, gerektiğinde radyoterapiye uzanan bireyselleştirilmiş plan.
• Psikososyal Destek: Kanser destek grupları ve bilişsel davranışçı terapi.
• Ev Düzenlemeleri: Düşme riskini azaltmak için banyo kaydırmazları, tutunma barları.

Hangi Durumlarda Acil Müdahale Gerekir?

• Ani başlayan şiddetli sırt ağrısı + bacaklarda güçsüzlük (omurilik baskısı şüphesi)
• Kanda kalsiyum >12 mg/dL (hiperkalsemi krizi)
• Kemik kırığı veya çökmesi belirtileri