Kan uyuşmazlığı testi, hamilelik sürecinde anne ile bebek arasındaki kan grubu farklılıklarının yol açabileceği riskleri belirlemek için yapılan kritik bir taramadır. Özellikle Rh (-) anne ile Rh (+) baba durumunda ortaya çıkabilen bu durum, doğru zamanda müdahale edilmezse bebekte ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Kan Uyuşmazlığı Nedir?
Kan uyuşmazlığı, annenin Rh negatif (-), babanın Rh pozitif (+) olduğu durumlarda bebeğin Rh (+) kan grubuyla dünyaya gelme ihtimalinde ortaya çıkar. Annenin bağışıklık sistemi, bebeğin Rh (+) kan hücrelerini "yabancı" olarak algılayarak antikor üretir. Bu antikorlar plasentadan geçerek bebeğin kan hücrelerini parçalar ve "hemolitik anemi" adı verilen tehlikeli bir tablo gelişir.

Test Neden Hayati Önem Taşır?

• Fetal Riskler: Kontrolsüz uyuşmazlık, bebekte sarılık, kalp yetmezliği, beyin hasarı (kernikterus) veya anne karnında ölüme neden olabilir.
• Sonraki Gebelikler: Annede oluşan antikorlar kalıcıdır ve sonraki Rh (+) bebeklerde risk katlanarak artar.
• Erken Müdahale: Test sayesinde risk önceden belirlenir ve RhoGAM iğnesiyle antikor oluşumu engellenir.

Test Nasıl ve Ne Zaman Yapılır?

1. İlk Trimester: Gebeliğin ilk 3 ayında anne ve babanın kan grubu testleri yapılır.
2. İndirekt Coombs Testi: Annenin kanında Rh antikoru araştırılır. Bu test:
   • İlk 28. haftada,
   • Doğum sonrası 72 saat içinde,
   • Düşük veya kanamalı gebelik komplikasyonlarında tekrarlanır.
3. Babalık Testi: Baba adayının Rh (+) olması durumunda annenin takibi sıklaştırılır.

RhoGAM Tedavisi ve Süreç

• 28. Hafta Profilaksisi: Rh (-) annelere gebeliğin 28. haftasında koruyucu RhoGAM enjeksiyonu uygulanır.
• Doğum Sonrası: Bebek Rh (+) ise, ikinci doz 72 saat içinde yapılır.
• Ek Müdahaleler: Antikor gelişmişse, bebekte kan değişimi veya intrauterin transfüzyon gerekebilir.

Test Yaptırmamanın Sonuçları

• İlk Gebelik: %1-5 oranında antikor gelişir, bebekte hafif sarılık görülebilir.
• İkinci Gebelik: Antikorlar plasentayı geçerek bebekte:
  • Şiddetli anemi,
  • Hidrops fetalis (vücutta sıvı birikimi),
  • Ölü doğum riski %25’e çıkar.

Sık Sorulan Sorular

• Evlilik Öncesi Test Zorunlu mu? Türkiye’de 2023 verilerine göre, evlilik öncesi kan grubu testi yasal zorunluluktur.
• Maliyet: Devlet hastanelerinde ücretsiz, özelde 150-500 TL arası.
• Güvenilirlik: Testlerin doğruluk oranı %99.8’dir.

Önleyici Adımlar

• Tüm gebelerin ilk 12 haftada kan grubu testi yaptırması,
• Rh (-) annelerin hamilelik boyunca düzenli antikor taraması,
• RhoGAM protokolünün aksatılmaması.

Kan uyuşmazlığı, modern tıp sayesinde artık kontrol altına alınabilen bir durumdur. Düzenli takip ve zamanında müdahale ile sağlıklı doğum oranları %99’un üzerindedir.