Hidrosefali, beyin boşluklarında aşırı beyin omurilik sıvısı (BOS) birikmesiyle kafa içi basıncın artmasıdır. "Su kafa" olarak da bilinen bu durum, yenidoğanlarda en sık görülen nöroşirürjikal sorundur. Tedavi edilmezse beyin hasarına ve hayati riske yol açabilir.
Hidrosefali Belirtileri
- Bebeklerde: Baş çevresinde hızlı büyüme, bıngıldakta şişlik, kusma
- Çocuk/Yetişkinlerde: Şiddetli baş ağrısı, çift görme, denge kaybı
- İleri Evrelerde: Bilinç bulanıklığı, nöbetler, koma
Hidrosefali Nedenleri
-
Doğumsal:
- Spina bifida
- Aqueduct darlığı
- Dandy-Walker sendromu
-
Edinsel:
- Menenjit/ensefalit
- Kafa travması
- Beyin tümörleri
- İntraventriküler kanama
Teşhis Yöntemleri
- Transfontanel USG: Bıngıldağı açık bebeklerde ilk tercih
- Beyin MRG: BOS akım dinamiklerini değerlendirmede altın standart
- Bilgisayarlı Tomografi (BT): Acil durumlarda kullanılır
Tedavi Seçenekleri
-
Ventriküloperitoneal (VP) Şant:
- %85 vakada uygulanır
- Komplikasyon riski: Enfeksiyon (%5-15), tıkanma (%40)
-
Endoskopik Üçüncü Ventrikülostomi (ETV):
- Şanta alternatif
- Başarı oranı: Obstrüktif tipte %80
-
BOS Filtreleme Sistemleri:
- Akıllı şantlar (basınç ayarlı)
Ameliyat Sonrası Takip
- İlk yıl 3 ayda bir BT/MR
- Şant malfonksiyonu bulguları:
Baş ağrısı
Uyku hali
Şant hattında kızarıklık
Önleme Stratejileri
- Hamilelikte folik asit takviyesi (nöral tüp defektini %70 azaltır)
- Menenjit aşıları (Hib, pnömokok)
- Kafa travmalarından korunma
- Prematüre bebeklerde intraventriküler kanama takibi
Prognoz ve Yaşam Kalitesi
Erken tedavi edilen hastaların %60’ı normal zekâ düzeyine ulaşır. Şant bağımlılığı ömür boyu sürer. Yetişkin hidrosefali hastalarında bellek problemleri ve yürüme bozuklukları sık görülür.
