Gebelikte toksoplazma, Toksoplasma gondii parazitinin neden olduğu ve anne karnındaki bebeği etkileyebilen ciddi bir enfeksiyondur. Özellikle çiğ et tüketimi veya kedi dışkısıyla temas sonucu bulaşan bu hastalık, hamilelerde düşük veya konjenital anomalilere yol açabilir.

Toksoplazma Nedir?
Toksoplazmozis, dünya nüfusunun yaklaşık üçte birini etkileyen yaygın bir paraziter enfeksiyondur. Sağlıklı bireylerde genellikle belirtisiz seyrederken, hamilelikte plasenta yoluyla fetüse geçebilir. Konjenital toksoplazmozis, bebekte kalıcı nörolojik hasar veya görme kaybına neden olabilir.

Bulaşma Yolları

• Çiğ veya az pişmiş kırmızı et/sakatat tüketimi (özellikle koyun, domuz)
• Kedi dışkısıyla kirlenmiş toprak veya kumla temas (bahçe işleri, kedi kumu temizliği)
• Pastörize edilmemiş süt ürünleri
• Enfekte su kaynakları
• Nadiren organ nakli veya kan transfüzyonu

Belirtiler ve Tanı
Annedeki Belirtiler:

• Çoğu vakada asemptomatik
• Ateş, lenf bezlerinde şişlik
• Kas ağrısı, gece terlemeleri
• Boğaz ağrısı, halsizlik

Fetal Riskler:

• Birinci trimester: Düşük, ölü doğum
• İkinci trimester: Nörolojik anomaliler, korioretinit
• Üçüncü trimester: Sarılık, karaciğer-dalak büyümesi

Tanı Yöntemleri:

• Serolojik Testler: IgM ve IgG antikorları ile akut enfeksiyon tespiti
• Avidite Testi: Enfeksiyonun zamanını belirleme
• Amniyosentez: PCR ile fetal enfeksiyonun doğrulanması
• Fetal Ultrason: Beyin kalsifikasyonları, hidrosefali taraması

Tedavi Protokolleri
Anneye Yönelik Tedavi:

• 1. Trimester: Spiramisin (plasental bariyeri geçmez, fetal enfeksiyonu önler)
• 2-3. Trimester: Pirimetamin + Sulfadiazin + Folinik asit kombinasyonu
• Tedavi süresi: Enfeksiyon şiddetine göre 3-12 ay

Bebeğe Yönelik Tedavi:

• Doğum sonrası 1 yıl süreyle antiparaziter ilaçlar
• Göz tutulumunda kortikosteroidler
• Düzenli nörolojik ve oftalmolojik takip

Korunma Stratejileri

1. Beslenme Kuralları:

   • Etleri 75°C’de pişirin, dondurulmuş etleri -20°C’de 3 gün bekletin
   • Çiğ etle temas sonrası ellerinizi sabunla yıkayın
   • Pastörize edilmemiş süt ürünlerinden kaçının

2. Kedi Teması:

   • Kedi kumunu eldivensiz temizlemeyin, günlük değiştirin
   • Bahçe işlerinde eldiven kullanın

3. Hijyen Önlemleri:

   • Sebze-meyveleri %10 tuzlu suda 15 dakika bekletin
   • Mutfak yüzeylerini çiğ ete temas sonrası dezenfekte edin

Riskli Gruplar ve Takip

• Çiftlik çalışanları, veterinerler, çiğ et işleyenler
• Bağışıklığı baskılanmış gebeler
• Seronegatif anneler: Aylık antikor takibi önerilir

Doğum Sonrası Yönetim

• Enfekte bebeklerde işitme testi, kranial MR
• 6 ayda bir göz muayenesi
• Nörogelişimsel taramalar

Gebelikte toksoplazma enfeksiyonu, multidisipliner yaklaşım gerektirir. Enfeksiyon hastalıkları, kadın doğum ve pediatri uzmanlarının koordineli çalışması, anne-bebek sağlığını korumada kritik rol oynar.