Diş apsesi, diş kökü veya diş eti çevresinde bakteriyel enfeksiyon sonucu oluşan irin dolu bir şişliktir. Tedavi edilmezse ciddi komplikasyonlara yol açabilen bu durum, şiddetli ağrı ve enfeksiyon yayılımı riski taşır. İşte diş apsesine dair tüm detaylar:
Diş Apsesi Türleri
Üç ana apse tipi vardır: Periapikal apse diş kökü ucunda oluşur ve genellikle çürük nedeniyle sinir dokusunun ölmesi sonucu gelişir. Periodontal apse diş eti dokusunu etkiler, diş eti hastalıkları veya yiyecek artıklarının diş aralarına sıkışmasıyla ortaya çıkar. Gingival apse ise yalnızca diş eti dokusunda görülür ve yabancı cisim batması gibi lokal tahrişlerle ilişkilidir.
Belirtiler ve İşaretler
- Şiddetli, zonklayıcı diş ağrısı (sıcak-soğuk hassasiyetiyle artan)
- Diş etlerinde kızarıklık, şişlik ve parlama
- Çiğneme sırasında keskin acı
- Yüzde veya çenede gözle görülür şişlik
- Ateş, halsizlik ve lenf bezlerinde büyüme
- Ağızda kötü tat veya nefeste kalıcı koku
Nedenleri ve Risk Faktörleri
Apseler, ağız hijyeni eksikliği sonucu çoğalan bakterilerin yumuşak dokulara ilerlemesiyle oluşur. Kontrolsüz diş çürükleri, diş eti hastalıkları (periodontitis), kırık dişler veya başarısız kanal tedavileri ana tetikleyicilerdir. Diyabet hastaları, sigara kullanıcıları ve bağışıklık sistemi zayıf bireyler risk grubundadır.
Teşhis Yöntemleri
Dentistler fizik muayenede sondajla hassasiyeti kontrol eder. Periapikal röntgenle apse boyutu ve kemik erimesi değerlendirilir. Elektrikli pulp testi canlı diş sinirlerinin varlığını ölçer. Şişlik yaygınsa BT görüntüleme ile enfeksiyonun boyutu haritalanır.
Tedavi Protokolleri
- Drenaj: Lokal anestezi altında abse kesilerek irin boşaltılır.
- Kanal Tedavisi: Periapikal apselerde diş kökü temizlenir ve kapatılır.
- Antibiyotikler: Enfeksiyon yayılımı varsa amoksisilin veya klindamisin reçete edilir.
- Diş Çekimi: Kemik desteği kalmamış dişlerde tek çözümdür.
- Periodontal Tedavi: Diş eti apselerinde kök yüzeyi temizliği ve küretaj uygulanır.
Acil Evde Müdahale
- Tuzlu su gargarası (1 bardak su + 1 çay kaşığı tuz) günde 3 kez
- Soğuk kompresle şişliğin azaltılması
- Reçetesiz ağrı kesiciler (ibuprofen)
- Kesinlikle aspirin doğrudan diş etine uygulanmamalı
Komplikasyonlar
Tedavi edilmeyen apseler; çene kemiğinde osteomyelit, sinüs enfeksiyonları, beyin apsesi veya Ludwig anjini (dil altı enfeksiyonu) gibi hayati risk oluşturabilir. Sepsis vakalarında ölüm oranı %30-40’a ulaşır.
Önleme Stratejileri
- Günde 2 kez florürlü diş macunuyla fırçalama
- Diş ipi kullanımını günlük rutine ekleme
- Yılda 2 kez profesyonel diş temizliği
- Şekerli gıda tüketimini sınırlama
- Diş çatlakları veya dolgu kırıklarına zamanında müdahale
Ne Zaman Diş Hekimine Gidilmeli?
Ateş-yutkunma güçlüğü eşlik eden şişlikler, nefes almada zorluk veya 48 saati geçen şiddetli ağrıda acil müdahale gerekir. Diş etinde sıvı toplanması veya yüzde asimetrik şişlik acil klinik başvurusunu gerektirir.
