Hepatit B aşısı, bebeklerin karaciğer yetmezliği ve siroz gibi ciddi sağlık sorunlarından korunmasında hayati öneme sahip bir koruyucu hekimlik uygulamasıdır. Bu yazıda, aşının önemi, uygulama takvimi, olası yan etkiler ve ebeveynlerin merak ettiği tüm detayları ele alacağız.

Hepatit B Nedir ve Bebekler İçin Neden Tehlikelidir?
Hepatit B virüsü (HBV), karaciğerde enfeksiyona yol açan ve kronikleştiğinde siroz, karaciğer kanseri gibi ölümcül komplikasyonlara neden olan bir virüstür. Yenidoğan ve bebeklerde bağışıklık sistemi tam gelişmediği için, enfeksiyon %90 oranında kronikleşir. Virüsle doğum sırasında anneden geçiş veya enfekte kan teması en yaygın bulaş yollarıdır.

Aşı Takvimi ve Uygulama Şekli
Türkiye’de ulusal aşı programına göre:

• 1. Doz: Doğumdan hemen sonra (ilk 24 saat içinde)
• 2. Doz: 1. ayın bitiminde
• 3. Doz: 6. ayın bitiminde
  Aşı, kas içine (genellikle uyluğun ön-yan kısmına) enjekte edilir. Prematüre bebeklerde 2 kg’a ulaşana kadar ertelenebilir, ancak HBV pozitif anneden doğan bebeklere ilk 12 saatte ek olarak Hepatit B İmmünglobulin (HBIG) yapılır.

Aşının Etkinliği ve Koruma Süresi

• Koruma Oranı: %95’in üzerinde etkilidir.
• Antikor Yanıtı: Üç doz sonunda bebeklerin %99’unda koruyucu antikor seviyesi (≥10 mIU/mL) oluşur.
• Koruma Süresi: En az 25 yıl devam eder. Erişkinlikte rapel (pekiştirme) dozu gerekmez.

Yan Etkiler ve Güvenlik Profili
Aşı genellikle iyi tolere edilir. Sık görülen yan etkiler:

• Enjeksiyon bölgesinde kızarıklık veya şişlik (%15-20)
• Hafif ateş (38°C altı, %1-5)
• Huzursuzluk veya uyku eğilimi
  Ciddi alerjik reaksiyon (anafilaksi) 1 milyon dozda 1’den az görülür.

Aşı Yaptırmamanın Riskleri
Aşısız bebeklerde:

• Kronik Hepatit B riski 20 kat artar.
• Karaciğer kanseri gelişme olasılığı %25’e yükselir.
• Okul/kreş gibi toplu alanlarda bulaş riski yüksektir.

Sık Sorulan Sorular

• Emzirirken aşı yapılır mı? Evet, güvenlidir.
• Ateşliyken aşı ertelenmeli mi? Hafif ateşte aşı yapılabilir, 39°C üstünde ertelenmesi önerilir.
• Diğer aşılarla birlikte uygulanabilir mi? BCG, karma aşı gibi tüm rutin aşılarla eş zamanlı yapılabilir.

Özel Durumlar

• Bağışıklığı Baskılanmış Bebekler: Kemoterapi alanlarda aşı etkinliği azalabilir, antikor titresi kontrolü gerekir.
• Alerji Öyküsü: Maya alerjisi olanlarda kontrendikedir.
• Doz Atlanırsa: Seri yeniden başlatılmaz, kaldığı yerden tamamlanır.

Aşı Sonrası Bakım Önerileri

• Enjeksiyon bölgesine 24 saat soğuk kompres uygulayın.
• Ateş için parasetamol kullanabilirsiniz (doktor onayıyla).
• Bebeği sıvı kaybından korumak için emzirme sıklığını artırın.

Ebeveynler İçin Kritik Uyarılar

• Aşı kartını düzenli kontrol ederek doz takvimini takip edin.
• Hepatit B taşıyıcısı annelerin bebeklerine ilk 12 saatte aşı + HBIG zorunludur.
• Aşı sonrası 48 saat içinde solunum sıkıntısı veya yaygın döküntü olursa acile başvurun.