Anjina pektoris, kalp kasına yetersiz kan ve oksijen gitmesi sonucu göğüste baskı, yanma veya sıkışma hissiyle kendini gösteren bir koroner arter hastalığı belirtisidir. Genellikle koroner damarlardaki daralma veya tıkanıklıktan kaynaklanır ve kalp krizine dönüşebilme riski nedeniyle acil müdahale gerektirebilir.

Anjina Pektoris Nedenleri
Temel sebep koroner arterlerin ateroskleroz (damar sertliği) nedeniyle daralmasıdır. Yağlı plaklar damar iç yüzeyinde birikerek kan akışını kısıtlar. Diğer nedenler arasında koroner arter spazmı, ağır anemi, kontrolsüz hipertansiyon veya aort darlığı gibi kalbin oksijen ihtiyacını artıran durumlar sayılabilir. Sigara, diyabet ve genetik yatkınlık önemli risk faktörleridir.

Belirtiler ve Tipleri

• Stabil Anjina: Fiziksel aktivite veya stresle tetiklenen, 5-15 dakika süren ve dinlenmeyle geçen göğüs ağrısı.
• Unstabil Anjina: Dinlenme halinde bile ortaya çıkan, şiddeti giderek artan ve kalp krizi habercisi olabilen acil durum.
• Varyant (Prinzmetal) Anjina: Gece uykuda damar spazmına bağlı ani gelişen ağrı atakları.
  Ağrı genellikle göğüs ortasında başlayıp sol kola, çeneye veya sırta yayılır. Nefes darlığı, soğuk terleme ve bulantı eşlik edebilir.

Teşhis Yöntemleri

• EKG: İstirahat ve egzersiz sırasında kalp elektriksel aktivitesinin incelenmesi.
• Efor Testi: Yürüme bandıyla kalbin stres altındaki tepkisinin ölçülmesi.
• Anjiyografi: Damarlardaki darlıkların görüntülenmesi için altın standart yöntem.
• Kardiyak BT/MR: Damar yapılarının detaylı değerlendirilmesi.

Tedavi Yaklaşımları

• İlaç Tedavisi:
  • Nitrogliserin (dil altı): Ağrıyı 1-2 dakikada giderir.
  • Beta blokerler: Kalp hızını ve oksijen ihtiyacını azaltır.
  • Kalsiyum kanal blokerleri: Damar spazmını önler.
  • Aspirin: Kan pıhtılaşma riskini düşürür.
• Girişimsel Tedaviler:
  • Anjiyoplasti ve stent: Tıkalı damarın balonla genişletilmesi.
  • Koroner bypass: Tıkalı damarların alternatif yollarla baypas edilmesi.

Yaşam Tarzı Değişiklikleri

• Sigaranın bırakılması ve pasif içicilikten kaçınılması.
• Akdeniz tipi beslenme (zeytinyağı, balık, sebze).
• Haftada 150 dakika tempolu yürüyüş.
• Tansiyon ve şeker kontrolü (hedef: <130/80 mmHg, HbA1c <%7).
• Stres yönetimi için yoga veya nefes egzersizleri.

Acil Durum Belirtileri
Aşağıdaki durumlarda acil servise başvurulmalıdır:

• 15 dakikadan uzun süren göğüs ağrısı.
• Dinlenmekle geçmeyen şiddetli baskı hissi.
• Soğuk terleme, baygınlık hissi veya kusma.
• Ağrının sırta, her iki kola veya mide bölgesine yayılması.

Uzun Dönem Takip
Hastalar düzenli kardiyoloji kontrolleriyle izlenir. Yıllık efor testi, kan yağları (LDL hedefi: <70 mg/dl) ve EKG takibi önerilir. Kalp rehabilitasyon programları, yaşam kalitesini artırmada etkilidir.